Αυτή η χρονιά μας εξέπληξε.
Μας εξέπληξε ποικιλοτρόπως σε κοινωνικό και εθνικό επίπεδο και κατ’ επέκταση, για πολλούς, και σε προσωπικό. Τη χρονιά αυτή ο κόσμος γύρω μας, ο κόσμος μας, πολλοί από εσάς και από εμάς, υποφέραμε.
Δεν μένουμε αδιάφοροι σε όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας.
Όμως με συνέπεια κι ευθύνη, είμαστε πάλι εδώ, και σας καλωσορίζουμε στην τελετή απονομής διακρίσεων του 68ου πλέον λογοτεχνικού μας διαγωνισμού.
Παρά το βαρύ κλίμα αυτού του καλοκαιριού και του φθινοπώρου, που σαφώς επηρέασε κι εμάς, πιστές στην παράδοση που έχει γίνει εδώ και πολλά χρόνια θεσμός, με την ίδια επιμονή, την ίδια αγάπη, την ίδια ζέση και την ίδια προσήλωση, σκύψαμε στα έργα που παραλάβαμε κι αυτή τη χρονιά, με την ίδια λαχτάρα να βρούμε και φέτος αυτά τα κάποια που θα ξεχωρίσουν και θα είναι ικανά να διακριθούν, αλλά και με την ίδια – και ίσως κάθε χρονιά και περισσότερη – προσπάθεια να δώσουμε σε όλα τα έργα τους σχολιασμούς και την ανάλυση που θα βοηθήσει και θα δώσει ώθηση στους δημιουργούς να προσπαθήσουν για το ακόμα καλύτερο.
Συμπτωματικά φέτος, η ανατροφοδότηση που έχουμε λάβει τόσο από υποψήφιους αλλά και από εκδότες, αποδεικνύει αυτό που τονίζουμε σχεδόν κάθε χρόνο.
Οι διακρίσεις αυτού του διαγωνισμού – και οι τρεις διακρίσεις – έχουν μεγάλη βαρύτητα στον εκδοτικό χώρο που καθιστά την ευθύνη μας μεγάλη.
Τα σχόλια που ακολουθούν όλα τα έργα και τα μελετούν τόσο οι ίδιοι οι υποψήφιοι των έργων τους όσο και επόμενοι υποψήφιοι που θέλουν να πάρουν μια ιδέα για τα θετικά ή τρωτά σημεία που ενέχει η συγγραφή και η βοήθεια που αυτά προσφέρουν, επίσης καθιστά την ευθύνη μας ιδιαίτερα μεγάλη.
Έργα που δεν έχουν πάρει το βραβείο αλλά έπαινο ή εύφημο μνεία σε κάποια κατηγορία, μπορεί αργότερα να εκδοθούν από άλλον εκδοτικό διαφορετικό του αθλοθέτη.
Έργα που δεν έχουν διακριθεί, έχουν στην πορεία εκδοθεί αφού ο/η δημιουργός μελέτησε τα σχόλια και ξαναδούλεψε το έργο με βάση τις προτεινόμενες από την επιτροπή διορθώσεις.
Δημιουργοί που είχαν καταθέσει έργα τους στο παρελθόν, δούλεψαν ξανά και ξανά πάνω σε αυτά που παρατήρησε η επιτροπή και έφτασαν αργότερα στο σημείο να λάβουν διάκριση.
Δημιουργοί που εμφανίζονται για πρώτη φορά στον χώρο μετά από διάκριση αυτού του διαγωνισμού, τόσο στη συγγραφή αλλά πλέον και στην εικονογράφηση, συνεχίζουν να ξεκινούν και να διαγράφουν μια όμορφη και επιτυχημένη πορεία.
Όλα τα παραπάνω, μας δείχνουν ότι ο διαγωνισμός αυτός συνεχίζει να εκπληρώνει τον αρχικό σκοπό του.
Γι’ αυτό επιμένουμε σε αυτόν, με οποιοδήποτε προσωπικό κόστος, γι’ αυτό τον αγαπάμε.
Και αγαπάμε και σεβόμαστε κι ευχαριστούμε και όλους εσάς που συνεχίζετε να τον εμπιστεύεστε και να τον στηρίζετε, καταθέτοντας σ’ εμάς τα πονήματά σας, τα έργα της ψυχής σας.
Ευχαριστούμε όλους τους συμμετέχοντες για τις προσπάθειές τους.
Ευχαριστούμε όλους τους εκδοτικούς οίκους αλλά και τους ιδιώτες που αθλοθετούν τις κατηγορίες του διαγωνισμού μας.
Ευχαριστούμε όλα τα μέλη των επιτροπών για την προσεκτική δουλειά τους, για τον χρόνο τους, για την αγάπη που μοιράζονται μαζί μας γι’ αυτό που αναλαμβάνουν – πιστέψτε μας, δεν είναι μια εύκολη υπόθεση.
Από φέτος ο διαγωνισμός είχε και μια καινοτομία, την ηλεκτρονική κατάθεση.
Τέρμα οι εκτυπώσεις σε πέντε αντίτυπα, οι ερωτήσεις «τι φάκελο να χρησιμοποιήσω», «να τα βάλω σε ξεχωριστούς φακέλους;», «πώς να τα συρράψω;» και διάφορες άλλες απορίες.
Πέρα από την απλή αποστολή των πραγματικών στοιχείων σε έναν κανονικό φάκελο, τέρμα οι αναμονές στο ταχυδρομείο για ζύγισμα και αποστολή, τέρμα ο απίστευτος όγκος χαρτιού που μετά αναγκαστικά καταστρεφόταν.
Όπως κάθε πρώτη φορά, κι αυτό μπέρδεψε κάποιους, όμως όλα πήγαν καλά.
Ο αριθμός των υποψήφιων έργων διαφοροποιήθηκε σε όλες τις κατηγορίες, ενώ σε κάποιες δεν υπήρχε καθόλου συμμετοχή – κυρίως σε αυτές που λέμε των «μεγάλων» έργων.
Υποθέτουμε ότι και η γενικότερη διάθεση του κόσμου και όλα τα γεγονότα του καλοκαιριού, εμπόδισαν αρκετούς από το να συγκεντρωθούν πάνω από ένα πόνημα.
Οι επιρροές των γεγονότων διαφαίνονται και στο περιεχόμενο των έργων.
Σε γενικές γραμμές όλα τα έργα είχαν ενδιαφέροντα θέματα, καλές ιδέες, και πολύ καλές προθέσεις.
Κάποιοι κατάφεραν να διακριθούν και κάποιοι θα χρειαστεί να επανεξετάσουν και να δουλέψουν περισσότερο.
Όλοι όμως οι υποψήφιοι αξίζουν ένα μεγάλο μπράβο!
- Βραβείο Εκδ. Οίκου ΨΥΧΟΓΙΟΣ
Μυθιστόρημα με ελεύθερο θέμα για παιδιά 9-11 ετών (10.000 λέξεις)
(Τα κείμενα μπορούν να είναι κοινωνικά, ρεαλιστικά, φανταστικά, με ιστορικό ή/και σύγχρονο φόντο, αλλά δεν μπορούν να είναι λαϊκότροπα ή να έχουν κλασικό παραμυθένιο ύφος.)
Το μυθιστόρημα ως όρος δηλώνει το είδος εκείνο της πεζογραφίας που αναπαριστάνει τη ζωή, αναπαράσταση την οποία αφηγείται ο αφηγητής και στηρίζεται σε μια φανταστική μυθοπλασία, η οποία όμως είναι αληθοφανής. Η έκταση του μυθιστορήματος είναι το κύριο γνώρισμα που το διακρίνει από το διήγημα και διαμορφώνει και τα άλλα χαρακτηριστικά του, όπως είναι το εκτεταμένο και πολύπτυχο αφηγηματικό υλικό, η ύπαρξη πολλών προσώπων και η πολυδιάσπαση της δράσης σε διαφορετικούς χώρους και χρόνους .
Στην κατηγορία αυτή υποβλήθηκαν τέσσερις συμμετοχές, με αξιόλογα λογοτεχνικά στοιχεία, αλλά και αδυναμίες.
- Ο γίγαντας με τα πράσινα μάτια – ψευδ. Ματίλντα
Πίσω από τον μάλλον κοινότυπο τίτλο αυτού του μυθιστορήματος κρύβεται μια πρωτότυπη πρόταση με καλή γραφή και βιβλιοφιλικό περιεχόμενο, καθώς στο μυθιστόρημα αυτό αναδεικνύεται η γοητεία των βιβλίων, αλλά και η σημασία τους στο πνεύμα και στην καλλιέργεια των αναγνωστών/-τριών, αποφεύγοντας την πρόθεση του διδακτισμού. Θίγεται το εξαιρετικά επίκαιρο θέμα της λογοτεχνικής λογοκρισίας μέσα από μια περιπέτεια σε φανταστικό πλαίσιο. Αν και βρήκαμε πάρα πολύ έξυπνη τη σύλληψη θεωρούμε, ωστόσο, πως έχασε στην εκτέλεση και τη λεπτομέρεια. Η αφήγηση έχει γρήγορη εξέλιξη και ενδιαφέρουσα πλοκή με φαντασία και μυστήριο. Μερικές περιγραφές εσωτερικών χώρων, όπως αυτών των βιβλιοθηκών, θα μπορούσαν να είναι εκτενέστερες αξιοποιώντας το ταλέντο της «Ματίλντας». Επιπλέον, η αναφορά σε ιστορικά γεγονότα και λογοτεχνικούς ήρωες που οι μικροί αναγνώστες πιθανόν αγνοούν και στη γνώση των οποίων δεν οδηγούνται φυσικά και αβίαστα μέσα από τα συμφραζόμενα και την πλοκή του ίδιου του αναγνώσματος, θεωρούμε πως αποτελεί το μεγαλύτερο μειονέκτημα του κειμένου. Μοιάζει περισσότερο με αλληγορικό παραμύθι για ενήλικες ή σενάριο φαντασίας που χρειάζεται επεξεργασία για να γίνει ταινία για παιδιά.
Η γλώσσα είναι όμορφη και το λεξιλόγιο πλούσιο, αλλά παράλληλα κατανοητό με τις έξυπνα δοσμένες ερμηνείες της γράφουσας. Με επιφύλαξη αντιμετωπίσαμε τη γνωμική φρασεολογία (Λ.χ. «Ιστορία απόλυτη και να είναι καλή δε γίνεται») που δεν προσιδιάζει στην ηλικιακή κατηγορία. Και μια λεπτομέρεια: θεωρούμε πως η πρώτη παραπομπή για το όνομα της Ασταφίνας, με τη διευκρίνιση ότι αποτελεί αναγραμματισμό της λέξης «φαντασία», είναι πιθανότατα περιττή, καθώς χαλάει την έκπληξη του αναγνώστη και υπονομεύει τη δημιουργικότητά του. Θα μπορούσε με κάποιο τρόπο να αποκαλύπτεται στο τελευταίο κεφάλαιο. Εύστοχη και η επιλογή των «μότο» που συνοδεύουν την αρχή και το κλείσιμο του βιβλίου. Τα ονόματα είναι χαριτωμένα κι ευρηματικά. Ωστόσο, το τέλος είναι απότομο και ασαφές για την ηλικιακή ομάδα στην οποία απευθύνεται. Ως αντίλογος βέβαια, θα μπορούσε να ειπωθεί πως εξάπτει τη φαντασία και δημιουργεί ερωτηματικά, κάτι που δεν είναι απαγορευτικό, εάν σκεφτούμε μάλιστα ότι θέλουμε η λογοτεχνία να κινητοποιήσει σκεπτόμενα και ευφάνταστα άτομα.
Μια αρρυθμία που εντοπίσαμε είναι πως τα ονόματα των ηρώων και το φανταστικό φόντο στο οποίο εκτυλίσσεται προορίζει το βιβλίο για μικρότερους σε ηλικία αναγνώστες, ενώ τα βιβλία στα οποία γίνεται αναφορά, το ύφος, η γλώσσα αλλά και οι έννοιες που αναπτύσσονται είναι για μεγαλύτερα παιδιά. Παίζοντας ανάμεσα στη φαντασία και τον ρεαλισμό, το τελικό αποτέλεσμα χάνει τη δύναμη του όπως και την προσοχή του αναγνώστη. Γίνεται πιο περίπλοκο από όσο χρειάζεται. Θέλει ένα γενικό ξεκαθάρισμα, -γιατί όχι ξαναγράψιμο- και μια απλοποίηση για να μπορέσει να κρατήσει την προσοχή του αναγνώστη του, αλλά και να μη χαθεί το εξαιρετικά δυνατό μήνυμα του μέσα στη βαβούρα της πλοκής. Τελικά διαβάσαμε ένα κείμενο που μας κέντρισε πολύ το ενδιαφέρον, αλλά και μας προβλημάτισε παράλληλα.
- Άιζακ Νιούτον, Πάνω στη μηλιά – ψευδ. Leonardo: ΕΠΑΙΝΟΣ στην Ειρήνη Κούτμου
Πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία για τα παιδικά και νεανικά χρόνια του Άιζακ Νιούτον. Ακολουθώντας τα πετυχημένα χνάρια των βιβλίων με μυθοπλαστικά δοσμένες βιογραφίες μεγάλων προσωπικοτήτων όπως του Αντώνη Σέργη, της Κατερίνας Λαγού, αλλά και της Χρυσάνθης Τσιαμπαλή, διαβάζουμε εδώ την ιστορία του Σερ Άιζακ Νιούτον, του επιστήμονα από τον οποίο έγινε γνωστός ο νόμος της βαρύτητας. Πράγματι, μέσα από τη λογοτεχνία τα παιδιά μπορούν να γνωρίζουν μεγάλες προσωπικότητες, ώστε μέσα από τις ιστορίες τους το έργο τους και η συμβολή τους να γίνονται πιο ελκυστικά στο νεανικό – και όχι μόνο – κοινό.
Ευχάριστη ροή, άνετος λόγος, μεστός, λογοτεχνικότητα, είναι τα κύρια στοιχεία αυτού του έργου. Όμορφα γλωσσικά στοιχεία που εμπλουτίζουν το νεανικό λεξιλόγιο. Η γλώσσα είναι σε απόλυτη αρμονία με την εποχή του περιεχομένου αλλά και με το επίπεδο των αναγνωστών.
Γενικά, πολύ καλή ιδέα, σύλληψη και απόδοση που αποκαλύπτει γνώσεις και λογοτεχνικές αρετές: ρέουσα αφήγηση, παραστατικές περιγραφές, φυσικοί διάλογοι, επιστημονικές γνώσεις και γνώσεις της παιδικής ψυχολογίας. Ίσως έπρεπε να τονιστούν λίγο οι διάλογοι, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος το ανάγνωσμα να κουράσει την ηλικιακή ομάδα στην οποία απευθύνεται.
Αν και κανείς, από τον τίτλο και μόνο καθώς και από τον υπότιτλο του βιβλίου, είναι προετοιμασμένος για το περιεχόμενό του, το ενδιαφέρον του μικρού αναγνώστη και της μικρής αναγνώστριας διατηρείται αμείωτο ως την τελευταία σελίδα. Το βιβλίο είναι καλογραμμένο και «ο γράφων» διαχειρίζεται με επιτυχημένο τρόπο δύσκολα θέματα, όπως αυτά της οικογενειακής ιστορίας του Νιούτον, αλλά και αποδίδει με απλό και κατανοητό τρόπο επιστημονικές θεωρίες, ακολουθώντας τον κανόνα «τόσο…όσο». Εύρημα «του γράφοντος» είναι η γνωστή μηλιά που διατρέχει όλο το βιβλίο και «ακολουθεί» τον Νεύτωνα στη διάρκεια της ζωής του. Αξιοσημείωτη και η παράθεση της βιβλιογραφίας, που προσδίδει κύρος στο πόνημα.
Από την άλλη, θα μπορούσαμε να καταγράψουμε την αίσθηση πως το έργο παραμένει ανολοκλήρωτο, επειδή περιορίζεται στην εξιστόρηση της παιδικής ηλικίας του επιστήμονα και στην αφόρμηση των επιστημονικών αποριών που γεννά η παρατήρηση στην παιδική αθωότητα. Έτσι, ενώ δημιουργεί τις σχετικές προσδοκίες, δεν επιτρέπει να ξεδιπλωθεί το νήμα που συνδέει τις παιδικές απορίες με τους πειραματισμούς της εφηβικής-νεανικής ηλικίας, αλλά και τα επιστημονικά επιτεύγματα της ενήλικης ζωής, για τα οποία έμεινε ο συγκεκριμένος επιστήμονας στη ιστορία της ανθρώπινης διανόησης∙ για αυτά άλλωστε τα ενήλικα επιτεύγματα ο μικρός αναγνώστης του σήμερα θα ενδιαφερθεί να γνωρίσει την παιδική του ηλικία και να διαβάσει τη μυθιστορηματική του βιογραφία. Επειδή διαθέτει λογοτεχνικές αρετές και γνώση, το συγκεκριμένο κείμενο, μπορεί να εξελιχθεί σε εξαιρετική μυθιστορηματική βιογραφία μετά από επεξεργασία, έτσι ώστε οι μικροί αναγνώστες να γνωρίζουν και τα ενήλικα επιτεύγματα μέσα από την πλοκή του ίδιου του κειμένου, χωρίς να ανατρέχουν σε υποσημειώσεις και παραπομπές.
Είναι ένα αναμφίβολα καλό βιβλίο και ένα εξαιρετικό δείγμα μυθιστορηματικής βιογραφίας. Με μια τελευταία ματιά θα εντοπιστούν στο κείμενο και θα διορθωθούν κάποια σημεία στίξης – το κόμα κυρίως, σε σημεία που δεν θα έπρεπε να βρίσκεται-. Επίσης κάποια λάθη που υποδεικνύουν ότι μια πρόταση ενδεχομένως να ξεκίνησε να διατυπωθεί με διαφορετικό τρόπο και άλλαξε ή διορθώθηκε. Είναι η στιγμή που ο δημιουργός όταν ολοκληρώνει το έργο του, πρέπει να το διαβάζει ως «αναγνώστης» ώστε να εντοπίζει και να διορθώνει τέτοια μικρά λάθη πριν την υποβολή σε κάποιο Διαγωνισμό ή εκδότη.
- Φυτά στο δωμάτιο! – ψευδ. Φυτό
Το έργο αυτό, σύμφωνα με τους όρους του διαγωνισμού, τίθεται ΕΚΤΟΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ λόγω σοβαρής παραβίασης του ορίου λέξεων και δεν θα είχε καν αναγνωστεί. Παρ’ όλα αυτά, για μία και μοναδική φορά, κατ’ εξαίρεση δίνονται σχόλια γιατί ως έργο τράβηξε το ενδιαφέρον της επιτροπής και θεωρήθηκε ότι αξίζει να σχολιαστεί:
Το μυθιστόρημα με τον χαρακτηριστικό και ενδεικτικό του περιεχομένου του τίτλο «Φυτά στο δωμάτιο!» προσεγγίζει με πρωτότυπο τρόπο ένα επίκαιρο και σημαντικό θέμα της εποχής μας: το περιβαλλοντικό ζήτημα με τους κινδύνους που συνεπάγεται για τη βιοποικιλότητα. Από την προοπτική του αγοριού-πρωταγωνιστή διαβάζουμε για ένα καλοκαίρι αλλόκοτο, περίεργο, διαφορετικό. Η κλιματική αλλαγή έχει φέρει τα πάνω-κάτω στην καθημερινή και συνηθισμένη ζωή μιας οικογένειας, αλλά και των φίλων του πρωταγωνιστή. Διαβάζουμε για τη σχέση μητέρας-γιού, την απώλεια, τη θλίψη και τον θρήνο. Η ψυχική υγεία – της μητέρας του αγοριού – έχει σημαντική θέση στην ιστορία και απεικονίζεται με ευαισθησία αλλά και ειλικρίνεια. Το κείμενο περνάει από τον ρεαλισμό στον μαγικό ρεαλισμό και από τη γνώριμή μας πραγματικότητα σε μια κοινωνία μελλοντική και κατά κάποιο τρόπο δυστοπική. Πρωταγωνιστεί η κλιματική αλλαγή και η ύψιστη σημασία της πανίδας μας, η ανθρώπινη απληστία, ενώ ταυτόχρονα θίγεται η φιλία και η αυταπάρνηση.
Ο νεαρός ήρωας είναι ένα μοναχικό μοναχοπαίδι μονογονεϊκής οικογένειας που προσπαθεί να βρει τα πατήματά του κάνοντας συχνές αναδρομές στο παρελθόν. Σαν ταινία επιστημονικής φαντασίας, από εκείνες που αποφεύγουμε να βλέπουμε γιατί το μέλλον της γης είναι καταθλιπτικό. Το κείμενο αυτό μας φέρνει ενώπιον των ευθυνών μας και της πραγματικότητας που δεν θέλουμε να πιστέψουμε, αλλά είναι πλέον εμφανώς ορατή. Είναι δοσμένο με τρόπο που ταράζει αλλά και αφυπνίζει, ενώ ταυτόχρονα είναι απολύτως κατανοητό από το αναγνωστικό κοινό της ηλικιακής ομάδας στην οποία απευθύνεται. Το λίγο εξωπραγματικό της χλόης και του δένδρου που αναπτύσσονται μέσα σε ένα δωμάτιο, επιθυμεί να τονίσει την επιθυμία και την ανάγκη της φύσης να επανέλθει – γεγονός που όλοι μας ευχόμαστε. Το μυθιστόρημα δημιουργεί και πικρά συναισθήματα, που όμως είναι απαραίτητα εάν θέλουμε να αφυπνιστούμε. Αφήνει ένα υποτυπώδες αισιόδοξο μήνυμα το οποίο θα μπορούσε να είναι εφικτό, ανάλογα με το αν και πώς θα αποφασίσουμε να το διαχειριστούμε.
Οι διάλογοι είναι σε μικρή σχετικά αναλογία, αλλά η περιγραφή δεν είναι κουραστική. Η γραφή είναι ενδιαφέρουσα και πιστεύουμε πως θα άξιζε να ξαναδουλευτεί, ώστε να βρει το κείμενο τον «βηματισμό» του ως προς τη δομή.
Θεωρούμε πως πρόκειται για μια πολύ δυνατή σύλληψη και απόδοση. Πρόκειται για μία οικολογική αλληγορία με εύστοχους συμβολισμούς, ενδιαφέρουσα αφήγηση, όμορφες περιγραφές, δυνατή απόδοση της υπερβατικής ατμόσφαιρας των ονείρων. Με υπαινικτική ευστοχία συνδέει υποδόρια το περιβαλλοντικό πρόβλημα με τους προβληματισμούς της εφηβικής ηλικίας, με τις ανησυχίες των εφήβων για την αποδοχή τους από το περιβάλλον, για τη διαχείριση του πένθους από αυτούς. ΑΛΛΑ Είναι εκτός κατηγορίας. Πρόκειται περισσότερο για νουβέλα που αφορά εφήβους και στοχεύει σε ανάλογο ηλικιακά κοινό. Θεωρούμε πως και το είδος των προβληματισμών και η σύλληψη και η αλληγορική απόδοση δεν προσιδιάζουν στην ηλικία του λογοτεχνικού υποκειμένου (παιδί του Δημοτικού, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο ίδιο το κείμενο) ούτε στην ηλικία των αναγνωστών που ορίζει η συγκεκριμένη κατηγορία του Διαγωνισμού.
Παράλληλα πρέπει να ληφθεί υπόψη πως το έργο έχει κάνει ιδιαίτερη παράβαση του ορίου λέξεων (10.719), γεγονός που δίνει την άνεση στον συγκεκριμένο δημιουργό να εκφραστεί πιο εκτεταμένα. Το κείμενο, ωστόσο, δεν παύει να αποτελεί μια πολύ διαφορετική και πρωτότυπη πρόταση με θέμα την κλιματική αλλαγή. Η γραφή είναι ξεχωριστή και λογοτεχνική – ίσως λίγο πιο εξεζητημένη, ειδικά στους διαλόγους των παιδιών και στις περιγραφές των ανταλλαγών ηλεκτρονικών μηνυμάτων τους – και είναι ξεκάθαρο ότι η/ο συγγραφέας έχει πένα και ταλέντο. Είναι αρκετά περιγραφικό και ίσως αυτό κουράσει τον αναγνώστη ο οποίος, για να καταλάβει και να απορροφήσει από το κείμενο, πρέπει να έχει μια εμπειρία και ευχέρεια στην ανάγνωση. Το τέλος της ιστορίας είναι απότομο και αφήνει κενά και ερωτήματα. Γενικά, το κείμενο αξίζει να «ξαναδουλευτεί» για να βρει στέρεα πατήματα στις νεανικές ψυχές.
- Η φυλακή του χρόνου – ψευδ. Ευφροσύνη
Σύγχρονο, κοινωνικό μυθιστόρημα που καταπιάνεται με θέματα καθημερινά και οικογενειακά: το πρόβλημα της υπερβολικής έκθεσης στις οθόνες και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και οι οικογενειακές σχέσεις (συγκεκριμένα η σχέση γιαγιάς-εγγονού). Η αφήγηση γίνεται με 2 πρωτοπρόσωπες αφηγήσεις, η μία του πρωταγωνιστή, Οδυσσέα. Πολύ τρυφερό, πολύ συγκινητικό, πολύ εύστοχο αφήγημα! Έχει λογοτεχνικότητα, ρέει αβίαστα, δεν κουράζει. Θίγει τρία κυρίως θέματα – το επερχόμενο Αλτσχάιμερς της γιαγιάς, τη δύναμη της πραγματικής φιλίας, τη σημαντικότητα των στιγμών και την αξία του χρόνου – σε μια άριστα διαχειρισμένη ισορροπία. Θίγει επίσης τη ζωή που κυλάει εκεί έξω στην πραγματικότητα πέρα από το διαδίκτυο και τα βιντεοπαιχνίδια, την αξία που έχει να κατανοούμε και τις ανάγκες των άλλων πέρα από τα δικά μας πείσματα και τους εγωισμούς, τη σημασία που έχει να αναγνωρίζουμε τα δικά μας θέλω μακριά από τις νόρμες και τις απαιτήσεις που θέτουν – πολλές φορές λάθος – οι γύρω μας. Η αφήγηση κατεβαίνει στην ηλικιακή ομάδα στην οποία απευθύνεται για να γίνει ευχάριστη, παιχνιδιάρα, κατανοητή, χωρίς να χάνει καθόλου από το επίπεδο του λόγου που χρησιμοποιείται. Σ’ εμάς τους μεγαλύτερους αφήνει ένα δάκρυ και τροφή για σκέψη, που θεωρώ ότι οι νεότεροι θα εκτιμήσουν και θα εκμεταλλευτούν δημιουργικά.
Αναδεικνύει πολύ παραστατικά την εξάρτηση των παιδιών από το Διαδίκτυο φωτίζοντας ταυτόχρονα μία σειρά προβλημάτων της σύγχρονης ζωής με τα οποία έρχονται αντιμέτωπα τα παιδιά σήμερα: μετανάστευση, γλωσσική αποξένωση, μοναξιά της τρίτης ηλικίας, διαζύγιο, επαγγελματικές υποχρεώσεις γονέων… Πολύ επιτυχημένη η ανάδειξη των αιτίων που οδηγούν τα σημερινά παιδιά στην εξάρτηση από τα διαδικτυακά παιγνίδια, η απαρίθμηση των αρνητικών συνεπειών αυτής της εξάρτησης και η υπόδειξη επιτυχών λύσεων χωρίς διδακτισμό και κηρυγματικό ύφος. Εύστοχο εύρημα οι υπότιτλοι, που προκαλούν το αναγνωστικό ενδιαφέρον δημιουργώντας το ανάλογο σασπένς καθώς και η αινιγματική σχεδόν μέχρι τέλους αφηγήτρια-στιγμή. Με διακριτικό τρόπο επίσης οδηγείται το ανάγνωσμα σε διδακτικό επιμύθιο χωρίς κηρυγματισμό.
Ωστόσο, το μυθιστόρημα με τον τίτλο «Η φυλακή του χρόνου», αν και στοχεύει να αναδείξει το θέμα του χρόνου, όπως δηλώνει και ο τίτλος, δεν το κατορθώνει. Το κείμενο έχει αρρυθμίες, τόσο ως προς τις αφηγηματικές τεχνικές, όσο και ως προς τον ήρωα με τον οποίο καλούνται να ταυτιστούν οι νεαροί αναγνώστες και οι νεαρές αναγνώστριες. Σε πολλά σημεία θεωρούμε πως περνά και αμφισβητούμενα μηνύματα, όπως για παράδειγμα για τη σχέση του νεαρού ήρωα με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Συγκινητική η σχέση του με τη γιαγιά, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό για να δημιουργήσει ένα συνολικά θετικό αποτύπωμα. Εντοπίζουμε επίσης μία βασική αδυναμία πλοκής: ενώ δημιουργεί αναγνωστικές προσδοκίες σχετικά με το μυστικό που οδήγησε στη διακοπή μιας τόσο δυνατής φιλίας, ούτε το μυστικό της γιαγιάς τελικά αποκαλύπτεται, ούτε το τι αποκάλυψε εν τέλει η γιαγιά, ώστε να λυθεί η παρεξήγηση και να οδηγηθεί η υπόθεση στη συγγνώμη της γιαγιάς Όλγας και στην αποκατάσταση της φιλίας τους. Εν τέλει λείπει το λογοτεχνικό εύρημα του «μαγικού» αντικειμένου που οδηγεί στη λύση-κάθαρση, αλλά και στη λύση του λογοτεχνικού γρίφου που δημιούργησε ο/η δημιουργός προκειμένου να δημιουργήσει – τόσο εύστοχα, άλλωστε – το αναγνωστικό ενδιαφέρον. Μοιάζει σαν ο/η συγγραφέας να περιέκοψε κεφάλαιο, προκειμένου να παραμείνει στα λεξικολογικά όρια της κατηγορίας, πράγμα που τελικά συνιστά λογοτεχνική αδυναμία, αφού μπορούσε να επιτευχθεί η οικονομία του λογοτεχνικού μύθου με χειρουργικές περικοπές σε άλλα σημεία: περιγραφές, διαλόγους, κ.λ.π. Γενικά ο τρόπος έκφρασης – οι διάλογοι – αλλά και ο ρυθμός και ο τρόπος ξετυλίγματος της ιστορίας δε μας βρήκαν σύμφωνους ούτε μας κέντρισαν την προσοχή. Η θεματολογία, αν και επίκαιρη, δεν είναι πρωτότυπη, και πιο σημαντικά, ούτε ο τρόπος που την πραγματεύεται ο συγγραφέας. Δεν προσφέρει κάτι που ξεχωρίζει από άποψη γραφής, αφήγησης, πλοκής, ή θεματολογίας.
- Βραβείο Εκδ. Οίκου ΚΕΔΡΟΣ
Ιστορία Μυστηρίου για παιδιά 8-12 ετών (8.000-10.000 λέξεις)
Οι εκδόσεις «Κέδρος» διαθέτουν πολλούς τίτλους με ιστορίες μυστηρίου για εφήβους και αναζητούν νέες ιστορίες και ταλέντα που να μπορούν να προσελκύσουν αναγνώστες ηλικίας 8 έως 12 ετών.
Στόχος είναι μια ιστορία που θα μπορέσει να κρατήσει το ενδιαφέρον παιδιών αυτής της ηλικίας, τα οποία έχουν αυξημένες απαιτήσεις, με τη λογοτεχνία να έχει να ανταγωνιστεί τη σύγχρονη τεχνολογία.
Θα πρέπει λοιπόν η ιστορία να μην είναι απλοϊκή, να ανταποκρίνεται στα ενδιαφέροντα αυτής της ηλικίας, να μην την απορρίψουν τα παιδιά ως παιδιάστικη. Σε μια ιστορία μυστηρίου σημαντικό ρόλο παίζει η αγωνία, να μπορείς να νιώσεις τον φόβο, την έξαψη του ήρωα, να θέλεις να διαβάσεις και την επόμενη σελίδα και τη σελίδα μετά από αυτήν, για να δεις τι θα γίνει πιο κάτω. Και το τέλος να μην απογοητεύει αλλά να εκπλήσσει. Να είναι αναπάντεχο αλλά να έχει συνέπεια σε σχέση με ό,τι έχει προηγηθεί.
Είναι σημαντικό οι ήρωες να αντιδρούν, να μιλούν να συμπεριφέρονται σύμφωνα με τα πρότυπα παιδιών αυτής της ηλικίας, ώστε να μπορούν οι αναγνώστες να ταυτιστούν μαζί τους.
Αυτή τη φορά είχαμε μόνο δύο συμμετοχές, στις οποίες διαπιστώσαμε αδυναμίες στην πλοκή, δεν υπήρχε αγωνία και πραγματικό μυστήριο. Ίσως με κάποιες τροποποιήσεις να μπορούσαν να αποκτήσουν ενδιαφέρον για κάποιον άλλο αφηγηματικό είδος ή για άλλες ηλικίες.
Έτσι η επιτροπή αποφάσισε ότι δεν απονέμει κάποια διάκριση και περιμένουμε ότι η επόμενη χρονιά θα φέρει περισσότερες υποψηφιότητες και ενδιαφέρουσες ιστορίες γεμάτες μυστήριο. Είναι εξάλλου οι ιστορίες που αγαπάνε κυρίως τα παιδιά.
- Ποιος πήρε τα μπριγιάν της κυρίας Παταπούφη – ψευδ. Χούλα Χουπ
Τα μπριγιάν από το δαχτυλίδι της κ. Παταπούφη εξαφανίζονται και οι ύποπτοι είναι ο θυρωρός, η καθαρίστρια, ο πρώην σύζυγος, ένα γειτονόπουλο.
Αφηγητής είναι ένα παιδί, το οποίο όμως μιλάει με το πώς θεωρεί ένας μεγάλος ότι μιλάει ένα παιδί και όχι όπως πραγματικά σκέφτεται και μιλάει ένα παιδί, ενώ και το χιούμορ είναι ανούσιο. Αδιάφορη ιστορία με υπερβολική φλυαρία και συνεχή κλισέ.
Δεν διακρίνεται για την ευφάνταστη πλοκή του, ούτε για τις αφηγηματικές τεχνικές, αφού ακολουθεί την ευκολία της διαλογικής μορφής στο μεγαλύτερο μέρος του. Οι ήρωες δε κατορθώνουν να κερδίσουν το ενδιαφέρον του τόσο απαιτητικού νεανικού κοινού, που ενδεχομένως δε γνωρίζει καν το επάγγελμα του θυρωρού.
Αλληθοφανές σχετικά το μυστήριο και η λύση του. Δεν υπάρχει όμως κάποια κορύφωση και αγωνία.
Σαν γραφή, μέτριο λογοτεχνικά, αρκετά παιδιάστικο αν και σχετικά χαριτωμένο. Θα μπορούσε να γίνει καλύτερο αν ήταν πολύ πιο μικρό σε έκταση και ίσως αν απευθυνόταν σε μικρότερες ηλικίες.
- Το μυστικό της πλώρης – ψευδ. Ηλέκτρα
Σ’ ένα κρουαζιερόπλοιο που ταξιδεύει στη Μεσόγειο συναντιούνται τυχαία δύο γνωστές οικογένειες. Ένα παιδί παρατηρεί τις ύποπτες κινήσεις ενός άντρα.
Πολλές πληροφορίες για τα μέρη που επισκέπτονται, διάφορα κλισέ, καμία αγωνία. Συμπαθητικό αλλά δεν προσφέρει την αγωνία και την κορύφωση που θα απαιτούσε μια ιστορία μυστηρίου. Απλώνεται σε περιγραφές που δεν εμπίπτουν στο μυστήριο το οποίο, αυτό καθαυτό, είναι πολύ μικρότερο σε αναλογία μέσα στο σύνολο της αφήγησης.
Αξιοποιεί το εύρημα του κρουαζιερόπλοιου ως χώρο της δράσης, αλλά δεν κατορθώνει να προκαλέσει το συναίσθημα της αγωνίας στο απαιτητικό παιδικό ή νεανικό κοινό. Η δομή, ωστόσο, είναι προσεγμένη, ο «βηματισμός» του έργου καλός, ενώ αξιοποιούνται όλες οι αφηγηματικές τεχνικές. Εύστοχα δοσμένοι και οι ήρωες του έργου.
Ανάλαφρο, όμορφες εικόνες του πλοίου, του ταξιδιού, κυλάει η αφήγηση, όμορφα δοσμένη η αρχή της φιλίας των παιδιών, υπάρχει κάποια αίσθηση αγωνίας.
Υπήρξε και η άποψη ότι επρόκειτο για μια ενδιαφέρουσα και καλογραμμένη ιστορία μυστηρίου με κάποιες αδυναμίες αλλά πειστική στο μεγαλύτερο μέρος της. Και οι χαρακτήρες των παιδιών πραγματικοί και παρουσιασμένοι σωστά. Και η πλοκή κράταγε το ενδιαφέρον.
Το μυστήριο όμως είναι αρκετά πρόχειρα δοσμένο, λείπουν πειστικά στοιχεία και η λύση βασίζεται σε συμπτώσεις.
Θα μπορούσε ίσως να ξαναγραφτεί ως ταξιδιωτικό ή άλλου τύπου αφήγημα, να αφαιρεθεί το υποτιθέμενο μυστήριο και να εστιάσει στην εξέλιξη της φιλίας των παιδιών ή σε κάτι άλλο.
- Βραβείο Εκδ. Οίκου ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ
Μυθιστόρημα εφηβικό για παιδιά Γυμνασίου ή Λυκείου ετών 14+ (30.000 έως 35.000 λέξεις)
Καμία συμμετοχή
- Βραβείο Εκδ. Οίκου ΜΙΝΩΑΣ
Ιστορία βραχείας φόρμας για παιδιά 3-6 ετών (1.200 λέξεις)
(Σύντομη ιστορία με ρεαλιστικό θέμα εμπνευσμένη από την καθημερινότητα των παιδιών αυτής της ηλικίας)
Σε αυτή την κατηγορία, ο αθλοθέτης μας περιμένει στον διαγωνισμό δροσερές και πρωτότυπες ρεαλιστικές ιστορίες, βγαλμένες μέσα από την καθημερινότητα των σύγχρονων παιδιών: Των παιδιών της πανδημίας και των τάξεων των τηλεδιασκέψεων. Των παιδιών του skype και του εγκλεισμού. Αυτά τα παιδιά που διεκδικούν το δικαίωμα στην ομορφιά και στο όνειρο.
Υπήρξαν συνολικά δεκατρείς συμμετοχές, με ενδιαφέρουσες ιδέες και φιλότιμες προσπάθειες. Κάποιες ιστορίες τα κατάφεραν καλύτερα και κάποιες όχι. Όμως αυτή είναι και η αξία του Διαγωνισμού Συγγραφής της ΓΛΣ: δίνει την ευκαιρία στον κάθε έναν ξεχωριστά, που αγαπά να γράφει και να εκφράζεται με γραπτές ιστορίες, να ξεχωρίσει, να διακριθεί, να εντοπίσει τις ατέλειές του και γενικότερα να ενταχθεί στον μαγικό χώρο της Συγγραφής.
- Χώρος για νέους φίλους – ψευδ. Ρεξούλης
Ενδιαφέρον και ουσιαστικό κείμενο, περιεκτικό, με πολλές εικόνες, που δίνει εύστοχα το μήνυμα χωρίς να χάνεται. Εικόνες φευγάτες μα και τρυφερές. Καταφέρνει να γεμίσει αισιοδοξία κάθε μικρό παιδί και να του διώξει όποια διάθεση απομόνωσης και υποψία απόρριψης και περιθωριοποίησης . Πραγματεύεται τη φάση που περνάνε πολλά παιδιά δημιουργώντας φανταστικούς φίλους και τη μετάβαση στους πραγματικούς φίλους.
Ωστόσο ίσως θα μπορούσε να γίνει μια ιστορία, με μικρότερο σε έκταση κείμενο ώστε να δίνει χώρο και στις εικόνες «να μιλήσουν», αντικαθιστώντας τα περιττά λόγια. Κυριότερη αδυναμία η χρήση “μεγαλίστικων” εκφράσεων- μεταφορών – παρομοιώσεων, ξένων και άσχετων με τον αυθόρμητο τρόπο που εκφράζουν τα παιδιά τις σκέψεις τους, ενώ στη δεύτερη παράγραφο διαχωρίζει ατυχώς τη μαμά από την οικογένεια.
Γενικά, μια ιδέα που θα μπορούσε να εξελιχθεί.
- Ποτέ πια μόνος – ψευδ. Διδώ
Αν και είναι καλογραμμένο, με στρωτή ροή και εξέλιξη, προσεγγίζει πολύ επιδερμικά ένα τόσο ευαίσθητο θέμα : το θέμα της αναδοχής. Δεν μπαίνουμε στη διαδικασία υιοθεσίας για να καλύψουμε τα συναισθηματικά κενά μας. Η ιδέα της αναδοχής ως κοινωνικής προσφοράς δεν θα πρέπει να παρουσιάζεται ως υποκατάστατο της έλλειψης ενός αδελφού για το μοναχοπαίδι. Η υιοθεσία είναι απόφαση συνειδητή και στάση ζωής.
Ίσως ήταν πιο ζωντανή η αφήγηση αν ο ήρωας (Έκτορας) μιλούσε σε πρώτο πρόσωπο και δεν ερμηνεύονταν οι σκέψεις και τα θέλω του. Δίνει την εντύπωση ότι αυτός που γράφει είχε μεν την ιδέα αλλά δεν την δούλεψε όσο χρειαζόταν για να φτιάξει μια ιστορία για παιδιά, μένοντας στο στάδιο μιας καλογραμμένης περιγραφής της αρχικής του ιδέας.
Παράλληλα, πέφτει σε σοβαρά ατοπήματα: Ενοχοποιεί τους γονείς που δεν έχουν δεύτερο παιδί. Εμφανίζονται ανεύθυνοι (Γιατί δεν άντεξε το ψάρι; Και γιατί δεν είχαν απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα για τα παιδιά που ζουν στο «Ουράνιο Τόξο»;) και η απόφασή τους να καταφύγουν στην αναδοχή φαίνεται να είναι προϊόν ενός χειριστικού, κακομαθημένου παιδιού.
- Χαμογελαστά πρόσωπα, χαμογελαστοί λόφοι – ψευδ. Ιωνάθαν
Τα τάμπλετ στα χέρια των 5χρονων είναι κάτι που δεν μας αρέσει αλλά ανήκει στη σημερινή πραγματικότητα και το βλέπουμε παντού γύρω μας. Το κείμενο πραγματεύεται την απώλεια ενός τάμπλετ σε σχέση με το παιχνίδι, τον χρόνο με τους γονείς, τις αληθινές καλοκαιρινές διακοπές, την παιδική δημιουργικότητα και τη φιλία. Καλή η πρόθεση να γραφτεί μια ιστορία για την απεξάρτηση του παιδιού από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, έναν σύγχρονο προβληματισμό. Μόνο που δεν δίνεται σωστά η εξέλιξη. Μια μέρα θυμού δεν οδηγεί απότομα σε μέρα ηρεμίας, αναστοχασμού και δημιουργίας. Θα ήταν προτιμότερο η λύση να δινόταν αμέσως μετά τη σκηνή που το παιδί ήταν θυμωμένο και πετροβολούσε τη θάλασσα. Λείπει αυτό που πυροδότησε τη μεταστροφή του παιδιού. Ταυτόχρονα οι γονείς δείχνουν αδύναμοι: Γιατί να πάρει το ηλεκτρονικό του μαζί του το παιδί στις διακοπές;
Καλή η πρόθεση όμως το κείμενο είναι άνευρο, χωρίς δράση, χωρίς συναίσθημα. Ιστορία με πρωταγωνιστή ένα μικρό παιδί γραμμένη από κάποιον/κάποιαν που σκέπτεται και γράφει σαν να απευθύνεται σε ενήλικες. Ο τρόπος που περνάει από την προσωπική αφήγηση σε τρίτο αφηγηματικό πρόσωπο, άναρχος.
- Το καινούριο – ψευδ. Κύνθια
Δύσκολη και παράτολμη η προσωποποίηση αφηρημένων εννοιών που χρειάζονται επεξήγηση για να γίνουν κατανοητές. Πρωτότυπη η προσωποποίηση του Παλιού και του Καινούριου. Καλή η ιδέα να πραγματευτεί την αντίσταση στην αλλαγή, την ανασφάλεια μπροστά στο καινούριο. Αλλά θα λειτουργούσε σε άλλο πλαίσιο, με πολλά παιδιά και πολλές καταστάσεις που θα εναλλάσσονταν. Και κυρίως, με μια εξήγηση της δυσκολίας απέναντι στη νέα κατάσταση. Σ’ αυτή την ιστορία, δείχνει αφελές: Μια καλή πρόθεση που οδηγεί τελικά σε πρόφαση.
Η εισαγωγή δίνει μια χροιά παλιού τύπου γραφής που διατηρείται μέχρι το τέλος, αφού στην τελευταία παράγραφο συνοψίζεται η κεντρική ιδέα.
Όσο για την προσωποποίηση του “Παλιού” και του “Καινούριου” και αν ακόμα βρεθεί ο εικονογράφος που θα λύσει το πρόβλημα της προσωποποίησής τους με έξυπνο τρόπο, ίσως αποπροσανατολίσει τα μικρά παιδιά και τα μπερδέψει.
- Η μελωδία της αγάπης – ψευδ. Ήρα
Επιμονή, προσπάθεια και αγάπη. Άτεχνα γραμμένο και αδούλευτο εκφραστικά. Κρατάει ένα βασικό σκελετό με αρχή μέση τέλος, αλλά χωρίς ενδιαφέρον, χωρίς ρυθμό και χωρίς εναλλασσόμενες εικόνες. Ο διδακτισμός του “πρέπει να προσπαθούμε για να πετύχουμε” εντελώς απροκάλυπτος και ενοχλητικά φανερός.
Φλύαροι οι διάλογοι ανάμεσα στα πουλιά, δίχως στόχευση. Αδυνατεί να στηρίξει το νόημα που θέλει να βγει από την ιστορία. Άστοχη η έναρξη με τα γενέθλια. Κακή ιδέα να πνιγεί ο παπαγάλος με την τροφή του. Παρεμβάσεις και πρόσωπα δίχως ουσιαστικό λόγο. (Και μια λεπτομέρεια: τα θηλυκά καναρίνια δεν κελαηδούν. Μόνο τα αρσενικά.)
- Η ζωγραφιά του μπαμπά – ψευδ. Λιακάδα: ΕΥΦΗΜΟΣ ΜΝΕΙΑ στη Μαρία Μπαλόκα
Τρυφερή ιστορία, ιδανική για οικογένειες που περιμένουν τη δεύτερη επίσκεψη του πελαργού. Η αποδοχή του ερχομού ενός δεύτερου παιδιού στην οικογένεια και η αναστάτωση που νιώθει το πρώτο παιδί. Η ζωγραφιά του μπαμπά (μεταφορικά η αγάπη του για τα δυο του παιδάκια), παίρνει από το χέρι το πρωτότοκο παιδί και πετάνε μαζί σε μια αναγνωριστική πτήση συναισθημάτων. Με έντονη την παρουσία του φανταστικού, το κείμενο οδηγεί την ηρωίδα μας να νιώσει/καταλάβει ότι ποτέ δεν θα χάσει την αγάπη των γονιών της και ότι το αδελφάκι της δεν είναι απειλή. Η αγάπη πολλαπλασιάζεται όσο μεγαλώνει η οικογένεια.
Πολύ γλυκό κείμενο. Ωστόσο ήδη στην αρχή υπάρχει μια αντίφαση: από τη μια τσαλάκωσε τη ζωγραφιά του μπαμπά κι από την άλλη ακουμπάει το κεφάλι της στην κοιλιά της μαμάς. Επίσης υπάρχουν εκφραστικά λάθη.
Η έντονη παρουσία του φανταστικού διεγείρει το ενδιαφέρον και πλάθει άφθονες ολοζώντανες εικόνες. Εξαιρετική η αποφυγή διδακτισμού και η απομάκρυνση από τα υλικά αγαθά (που μοιράζομαι αναγκαστικά με τα αδέλφια μου)
- Λάκι το αδέσποτο σκυλάκι – ψευδ. Ανατολή
Χαρούμενο και αισιόδοξο θέμα που σίγουρα θα τραβήξει το ενδιαφέρον των παιδιών. Ο Λάκι, σαν ένα μικρό ατίθασο παιδί, διεκδικεί τον χώρο του και ταυτόχρονα κερδίζει και την αγάπη των ιδιοκτητών του σπιτιού, χωρίς (σχεδόν) να χρειαστεί να αλλάξει τον χαρακτήρα του. Χαριτωμένη προσπάθεια η άποψη ενός αδέσποτου σκυλάκου που υιοθετείται. Καλή σαν ιδέα η παρουσίαση της οπτικής του σκύλου που του αρέσει η ελευθερία του. Η γοητεία του ελεύθερου Λάκι σε κερδίζει και χωρίς διδακτισμό μας δείχνει και την άλλη πλευρά, όπως ίσως σκέφτεται και νιώθει ένα οικόσιτο ζωάκι. Ενδιαφέρουσα άποψη και με ιδιαίτερη γραφή, που ίσως ενδιαφέρει αναγνώστες μεγαλύτερης ηλικίας. Παρότι στα παιδιά αρέσουν οι ρίμες σαν γλωσσικό παιχνίδι είναι δύσκολο να την παρακολουθήσουν μέσα σε τόσο μεγάλες προτάσεις, σε συνεχές κείμενο. Επίσης δεν κρατά το μέτρο.
Με ερωτήσεις που γεννιούνται: Γιατί έχει ενοχλητικούς φίλους; Ο σκύλος θέλει να εκδικηθεί; Νοιώθει μίσος; Βαριά έκφραση, εντελώς ακατάλληλη, όπως και «Το έπαιξα στα ζάρια». Η/ο συγγραφέας έχει στο νου του/της αυτό που θέλει να πει, χωρίς να την/τον απασχολεί ο τρόπος που θα δώσει το θέμα.
- Σίμπα, ένας μικρός ήρωας – ψευδ. Άγριο κυκλάμινο
Επίπεδη, με περιττά λόγια, αφήγηση. Με διαλόγους γοργούς που στήνουν ένα περιβάλλον, αλλά χωρίς αληθινή δράση, σαν χρονογράφημα που απλά περιγράφει γεγονότα. Δεν είναι ξεκάθαρο το νόημα της φιλοζωίας, όσο το μήνυμα ότι τα ζώα υποφέρουν από τους ανθρώπους. Και ενώ ο τίτλος είναι ο Σίμπα, δεν μαθαίνουμε καν το όνομα του αφηγητή τράγου, πράγμα που δημιουργεί μια ασάφεια. Ο τράγος μιλάει για τον εαυτό του αλλά δεν μας λέει τη δική του ιστορία. Ακόμα, κάποιες λέξεις «αγκυλώνουν» στη διήγηση του τράγου, π.χ “επιβιώσω”, “αντιλήφθηκα”. Δεν υπάρχει λόγος για τις αναφορές στα γουρούνια που πήγαιναν στα σφαγεία, ενώ είναι άγρια η περιγραφή του ατυχήματος. Υπάρχουν τρόποι να δοθεί το μήνυμα εύστοχα. Εκφράσεις ακατάλληλες για παιδιά (και για ενήλικες), ιστορία που θέλει να καταλήξει εμμονικά σε μια ιδέα, δίχως να την υποστηρίζει με τον τρόπο γραφής της.
Άστοχη η αναφορά στον καυγά για τα μάτια μια πανέμορφης κατσίκας. Αναπαράγει στερεοτυπικές αντιλήψεις.
Παρότι ο ανιμισμός εντάσσεται στα χαρακτηριστικά αυτής της ηλικίας, εδώ δεν τον εκμεταλλεύεται σωστά ο/η συγγραφέας .
Δεν εμπλέκεται κάποιο παιδί στην όλη πλοκή. Και ούτε λόγος για ταύτιση με κάποιον ήρωα.
Είναι ενδιαφέρον το θέμα αλλά δεν ανταποκρίνεται ακριβώς στην καθημερινότητα των παιδιών. Πρόθεση του συγγραφέα είναι να μιλήσει για τα δικαιώματα των ζώων, αλλά το κάνει με λανθασμένο κι ακραίο τρόπο.
- Ο ήρωας με το λευκό πουκάμισο – ψευδ. Φαηδόνα
Ασυμβατότητα στους χαρακτήρες της ιστορίας ως προς το ηλικιακό τους επίπεδο και ένα μπέρδεμα σχετικά με την άποψή τους για τους Ήρωες του Μνημείου. Η μετατόπιση του ενδιαφέροντος στον μικρό ήρωα με το λευκό πουκάμισο, τελείως αδέξια.
Γιατί ντρεπόταν ο ήρωας; Θα μπορούσε να εξηγηθεί με μια μικρή φράση.
Επιτηδευμένη η ερμηνεία για τα ονόματα που αναγράφονται στο μνημείο.
Επιπλέον: Δεν γνώριζαν τα παιδιά τι πήγαιναν να κάνουν και τη σημασία του;
Θα μπορούσε να είναι μια καλή προσπάθεια, αν δινόταν με κάποιο τρόπο η αξία των τιμώμενων ηρώων, οι έννοιες της ελευθερίας, του αγώνα, της τόλμης, του ηρωισμού, ώστε να εκτιμηθεί κατόπιν και το θάρρος του παιδιού, σε άλλη κλίμακα. Προσπαθεί, αλλά οι διασυνδέσεις των νοημάτων είναι φτωχές.
Μοιάζει περισσότερο με παιδαγωγικό αφήγημα, παρά με ιστορία βραχείας φόρμας.
- Το κίτρινο μπαλόνι – ψευδ. Αλκυόνη
Χαριτωμένο, χιουμοριστικό και στρωτό κείμενο, προβλέψιμο όμως. Και ενώ αποκτά ένα ξεχωριστό ενδιαφέρον η προσέγγιση της σκέψης της μαϊμούς, νιώθοντας ότι βουτά σε βαθιά νερά ο συγγραφέας το εξομαλύνει απαλά και αναίμακτα, χάνοντας έτσι μια ευκαιρία να γράψει κάτι πιο ξεχωριστό. Επίσης σε κάποια σημεία το κείμενο έχει πρόβλημα (σημεία στίξης κλπ)
Καλή προσπάθεια γιατί ανταποκρίνεται στις ανθρωπομορφικές αντιλήψεις των παιδιών αυτής της ηλικίας για τα ζώα. Ενεργοποιεί τη φαντασία τους με τον άμεσο λόγο που χρησιμοποιεί. Υπάρχει το αίσθημα της κάθαρσης. Θα χρειαζόταν όμως μεγαλύτερη ένταση στην περιγραφή και συνοπτικότητα. Λείπει η κορύφωση.
Είναι ωστόσο μια ιστορία με την οποία μπορεί το παιδί να κάνει συναισθηματικές ταυτίσεις. Εξάλλου τα ζώα-ήρωες πάντα αρέσουν στα παιδιά. Με ένα προσεκτικό κοίταγμα, με κόψιμο περιττών λέξεων, θα μπορούσε να γίνει ένα όμορφο βιβλίο με πολλές εικόνες.
- Αγοροκόριτσο ο ουρανός; Δεν νομίζω – ψευδ. Ίριδα
Ενδιαφέρον θέμα. Όμως οι εκφράσεις και οι διάλογοι, ακόμα και ο μονόλογος του αφηγητή, δεν μοιάζουν για παιδικοί. Τα παιδιά σπάνια χρησιμοποιούν επιχειρήματα ενώ πιο συχνά δρουν αντίστοιχα. Αν η απάντηση του Μάριου ήταν όχι λεκτική αλλά μια πράξη του (πχ μια άλλη ζωγραφιά) θα ήταν πιο ρεαλιστικό και πιο εντυπωσιακό.
Πολύ πολύ πλατύ θέμα για να κλείσει με μια έξυπνη ατάκα. Ημιτελές.
Ενδιαφέρον το σπάσιμο του στερεοτύπου ότι τα κορίτσια ζωγραφίζουν με ροζ και τα αγόρια με γαλάζιο, της μανίας των αγοριών στο γαλάζιο και των κοριτσιών στο ροζ.
Η γλώσσα μοιάζει ξύλινη, επιτηδευμένη. Για να γράψεις σε α’ πρόσωπο, πρέπει να είσαι πολύ εξοικειωμένος με τον αυθόρμητο λόγο των παιδιών.
Ιστορία αόριστη και φευγάτη, αποσκοπώντας σ’ ένα νόημα που δεν το βγάζει και εμπλέκοντας περιττές και βαρετές λεπτομέρειες. Είναι πράγματι παράδειγμα πως δεν αρκεί να ξέρεις τι θέλεις να πεις, πρέπει να κατέχεις και τον τρόπο.
- Ένα μαξιλάρι για όνειρα γλυκά – ψευδ. Μυρτιδιώτισσα
Γλυκιά σαν τα σοκολατάκια της γιαγιάς η ιστορία. Και ενώ είναι μια πολύ όμορφη και τρυφερή ιδέα, δυστυχώς ισοπεδώνεται από έναν απίθανο παλιομοδίτικο και τετριμμένο διάλογο που δεν θα μπορούσε ποτέ πραγματικά να γίνει ανάμεσα σε ένα κοριτσάκι και τη γιαγιά του. Οι διάλογοι μπερδεύονται στο στήσιμο. Επαναλαμβάνουν τα ίδια και τα ίδια. Χωρίς δράση, χωρίς να καταφέρει να συγκινήσει. Κάποιες περιγραφές είναι εντελώς περιττές αφού το κείμενο θα συμπληρώνεται από εικόνες και άτεχνη η ρίμα στην έναρξη της ιστορίας.
Θα μπορούσε να γίνει μια πολύ όμορφη ιστορία με το μαξιλάρι έτσι όπως το ετοίμαζε τόσα χρόνια η γιαγιά, αλλά τελικά δεν τα καταφέρνει. Κι όμως παρότι είναι χιλιοειπωμένο θέμα, πάντα υπάρχει ένας ελκυστικός τρόπος προσέγγισής του.
- Το γκρι της γκρίνιας – ψευδ. Εμμανουέλα: ΕΠΑΙΝΟΣ στην Ηλιάνα Χριστοπούλου-Κουτάντζη
Μια τρυφερή, σύγχρονη ιστορία βγαλμένη μέσα από την καθημερινότητα των παιδιών. Η ενδιαφέρουσα απόδοση της κατήφειας και της κούρασης που φέρνει η γκρίνια και η ευρηματική σύνδεση του γκρι χρώματος με το γκρι της γκρίνιας γίνεται αμέσως κατανοητή από τα παιδιά.
Με πολλές εναλλασσόμενες εικόνες και εναλλαγή συναισθημάτων. Μια μαμά και η κόρη της, ζωγραφίζουν μια πραγματικότητα όπως την βλέπει η κάθε μία από την μεριά της. Όμως τα χρώματα δείχνουν την αλήθεια. Γιατί τα χρώματα δεν λεν ποτέ ψέματα. Έτσι, κατορθώνουν μαμά και κόρη, να βρουν έναν δικό τους κώδικα επικοινωνίας και να διώξουν το γκρι απ’ τη ζωή τους.
Καλογραμμένο, αισιόδοξο και δυναμικά απλό και ρεαλιστικό. Ένας αληθινός κλιμακωτός διάλογος, ανάμεσα σε μαμά και κόρη!
Ο τρόπος γραφής ταιριάζει στην παιδική ψυχολογία. Ευρηματική η σύνδεση του γκρι χρώματος με το γκρι της γκρίνιας. Είναι μια τρυφερή, σύγχρονη, ενδιαφέρουσα ιστορία βγαλμένη πραγματικά μέσα από την καθημερινή πραγματικότητα των παιδιών.
Από την άλλη όμως, η μαμά παρουσιάζεται αντιφατική: Θυμωμένη και νευριασμένη, αλλά και ήρεμη. Μοιάζει σαν ένα συμβάν μιας ευρύτερης ιστορίας, με έντονα διδακτικό ύφος και με μη σαφή όρια: Είναι τελικά μεγάλο πρόβλημα που η μαμά δεν πήγε στη δουλειά ώστε να μείνει μαζί με την κόρη της;
Άκυρες συμμετοχές:
Όλι, όπως Όλιβερ – ψευδ. Λυγαριά > ελλιπής ως προς τον απαιτούμενο αριθμό λέξεων της κατηγορίας
Και τα ρέστα παγωτό! – ψευδ. Αφροξυλάνθη > ελλιπής ως προς τον απαιτούμενο αριθμό λέξεων της κατηγορίας
Η μέρα της καταιγίδας – ψευδ. Μάρθα > ελλιπής ως προς τον απαιτούμενο αριθμό λέξεων της κατηγορίας
Παίζουμε Αγγλικά; – ψευδ. Θάλασσα > ελλιπής ως προς τον απαιτούμενο αριθμό λέξεων της κατηγορίας
- Βραβείο Εκδ. Οίκου ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
Παραμύθι για παιδιά 4-7 ετών με θεματικό άξονα: ΗΡΩΕΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΗΡΩΕΣ (800 – 1.500 λέξεις)
(Παραμύθι που να διαδραματίζεται στη σύγχρονη εποχή. Μπορούν να υπάρχουν μαγικά/φανταστικά στοιχεία, που οι χαρακτήρες τα αντιλαμβάνονται ως μέρος της πραγματικότητας. [Μαγικός ρεαλισμός])
Το σκεπτικό του αθλοθέτη είναι να έρθουν στο διαγωνισμό σύγχρονα παραμύθια που ενσωματώνουν σε μια ρεαλιστική αφήγηση, με στοιχεία που προέρχονται από τον φανταστικό κόσμο, έτσι που να μην αμφισβητείται από τους χαρακτήρες η εγκυρότητά τους. Μέσω αυτής της ομαλής συγχώνευσης του φανταστικού και πραγματικού, επιτυγχάνεται η αμφισβήτηση της συμβατικής πραγματικότητας και η αποδοχή του υπερφυσικού ως αναπόσπαστο τμήμα αυτής και της ύπαρξης του ανθρώπου. Η κατηγορία αυτή, απαιτεί κείμενα που καταδεικνύουν τη φαντασία ως αναπόσπαστο κομμάτι της πραγματικότητας κι όχι σαν φυγή από αυτήν.
- Μια απίθανη παρέα – ψευδ. Δρακάκι
Ξεκινά με μια έξυπνη ιδέα, μια ιστορία αποδοχής ανάμεσα στα παιχνίδια ενός παιδιού. Στα θετικά σημεία, εντοπίζουμε τον λιτό τρόπο γραφής κι τις ωραίες εικόνες που προσφέρουν στα παιδιά τα παιχνίδια, ως ζωντανοί συμμετέχοντες.
Ωστόσο είναι ασταθές το κείμενο, δίχως ισορροπίες, γεμάτο συμβάσεις. Αφήνει νοηματικά κενά που θα ΄ταν προτιμότερο να εξηγηθούν: π.χ., πώς ήταν η ήρεμη συμβίωση των ηρώων, ποιες προσπάθειες έκανε ο δράκος για να γίνει αποδεκτός; Η ιστορία οδηγείται βεβιασμένα στη λύση, δίχως συναισθηματικές κορυφώσεις. Σαν να ξεκίνησε με μια καλή ιδέα κι έπειτα να διάλεξε κομμάτια από παζλ για να την εξελίξει.
Πρόκειται για μια συμπαθητική ιστορία, που με αρκετή επεξεργασία έχει δυνατότητες να γίνει κατάλληλη για παιδιά μικρής ηλικίας.
- Η Σούπερ Έλσα ανοίγει τους δρόμους – ψευδ. Αλκινόη
Η αναγκαιότητα ισότιμης πρόσβασης των ανθρώπων με αναπηρία, είναι ένα πάντα επίκαιρο θέμα. Εύστοχο το ξεκίνημα με τη θεία στο αναπηρικό αμαξίδιο να απολαμβάνει τις ίδιες δραστηριότητες με την αυτόνομη κινητικά ανιψιά της. Στο πρόσωπο του κυρίου Βιαστικούλη, εύστοχα προσωποποιούνται όσοι ευθύνονται για τα προβλήματα υποδομών. Η ηρωίδα – συγγραφέας τοποθετεί μια ιστορία μέσα στην ιστορία, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα να επισημανθεί στην αφήγηση πως η καταστροφή της πόλης δεν είναι το ζητούμενο.
Ωστόσο, παρότι καταλαβαίνουμε τις καλές προθέσεις, υπάρχουν σημαντικά ατυχείς στιγμές στη ροή της ιστορίας: Η χρήση της συγγραφέα που συνθέτει τη νέα ιστορία, μοιάζει περισσότερο με δειλία του γράφοντος και αδυναμία να ξεφύγει από τα δεσμά της πραγματικότητας. Θα ήταν επιθυμητός ένας πιο ευφάνταστος, λιγότερο συμβατικός τρόπος για να εξελιχθεί η πλοκή. Υπάρχουν ατυχείς εκφράσεις, αρκετά δυσνόητες για την ηλικιακή ομάδα της κατηγορίας, όπως: «να καθίσουν για δεκατιανό στο καφέ…», «φτιάξει βιαστικά και χωρίς πρόβλεψη…».
Καλή προσπάθεια για να αναδειχθεί ένα κοινωνικό πρόβλημα, όχι όμως θεαματικό το αποτέλεσμα. Υπάρχουν κοινοτυπίες και ευκολίες στην εξέλιξη και τη λύση. Επιπλέον, ακόμη κι αν πρόκειται για παιδική ιστορία (όπου επιζητείται η κάθαρση μέσα από τη δράση των ηρώων), ποτέ η λύση δεν έρχεται τόσο γρήγορα.
Θα μπορούσε αυτή η ιστορία να είναι πρωτότυπη και χιουμοριστική. Δυστυχώς, μόνο σε ένα μέρος της ιστορίας συμβαίνει αυτό. Ολόκληρη η ιστορία αποπνέει έντονο διδακτισμό. Αν ο/η δημιουργός έχει την πρόθεση να προσπαθήσει ξανά μ’ αυτή την ιστορία, θα ΄ταν προτιμότερο να αναπτύξει την κεντρική της ιδέα περισσότερο ευφάνταστα.
Το κυριότερο πρόβλημα που εντοπίσαμε στην ιστορία ωστόσο, είναι η εμφανής αντιμετώπιση των παιδιών ως τα υπέρ πλάσματα που μπορούν να λύσουν όλα τα προβλήματα του κόσμου: Οπωσδήποτε, βαρύ κι ασύμμετρο με την ηλικία τους φορτίο.
- Δίδυμοι ήρωες – ψευδ. Σελήνη
Ο μόνος συσχετισμός με τη θεματική του διαγωνισμού είναι η παρουσία του φανταστικού φίλου, που παρουσιάζεται όμως άτεχνα, με ασάφεια, δίχως να αποδίδεται με πληρότητα ο ρόλος του. Πρόκειται για εσωτερική ενδυνάμωση; Δεν γίνεται σαφές. Δεχόμαστε πως συχνά τα παιδιά έχουν την ανάγκη ενός αόρατου, δυνατού φίλου. Όμως, εδώ η παρουσία του γεννάει περισσότερα ερωτηματικά απ’ όσα λύνει. Και στο τέλος η αναφορά στη λέξη «ήρωας» μοιάζει σαν να έγινε μόνο και μόνο για να ταιριάζει με την θεματική του διαγωνισμού.
Γενικά, υπάρχει μια χαώδης κατάσταση, μια αταξία στην εξέλιξη της ιστορίας. Εντοπίσαμε αντιφάσεις δίχως χρηστικότητα και λογική: Ο Μίλτος έπαιζε με τα δίδυμα που ήταν συμμαθητές του, η μαμά του ωστόσο δεν γνώριζε την ύπαρξή τους. Η μαμά των διδύμων ωστόσο, είχε το τηλεφωνικό της νούμερο. Δεν εξυπηρετούν σε τίποτα την πλοκή της ιστορίας αυτές οι ασάφειες. Θα περιμέναμε ο Μίλτος να μιλούσε στη μαμά του για τα δίδυμα που τον εντυπωσίασαν. Ο/η δημιουργός σκιαγράφησε, άθελά του προφανώς, μια ψυχρή, απόμακρη σχέση μαμάς και γιου. Επιπλέον, άσκοπη κι αρνητική ήταν κι η αναφορά πως καλεσμένος από το νηπιαγωγείο ήταν μόνο ο Μίλτος.
Περιττή βρήκαμε και την επισήμανση πως η τούρτα ήταν άγλυκη. Αν επιθυμεί ο/η δημιουργός να αναφερθεί στην υγιεινή διατροφή, υπάρχουν περισσότερο ευφάνταστοι και μη δεικτικοί τρόποι.
Γενικά, πρόκειται για μια αδιάφορη, διεκπαιρεωτική ιστορία, δίχως νόημα. Δεν υπάρχει ένταση, γρήγορη εναλλαγή, ενώ τα χαρακτηριστικά των ηρώων δεν είναι σκιαγραφημένα σωστά. Η ιστορία εμπεριέχει πολλά αντιπαιδαγωγικά «πατήματα».
Παραθέτοντας αποσπάσματα όπως: «Ο Σταύρος ήταν πιο σοβαρός, μετρημένος, ήρεμος, καλόβολος. Ο Σέργιος ήταν πιο σκληρός, ανήσυχος, εριστικός, άτακτος», εντοπίζουμε σοβαρές αστοχίες. Είναι προτιμότερο να περιγράφουμε πράξεις των ηρώων ώστε το παιδί να διαμορφώσει μόνο του άποψη κι ορισμένους, απλούς κι όχι απόλυτους χαρακτηρισμούς.
- Έρβι – ψευδ. Αμέλια
Καλή η πρόθεση να αποτυπωθεί η αναγκαιότητα κι η αξία της συντροφικότητας, του παιχνιδιού για τα παιδιά, αλλά δίνεται πρόχειρα, δίχως ισορροπία. Υπάρχει μια καλή αρχική ιδέα, όχι όμως ικανοποιητική πλοκή. Το κείμενο μοιάζει να μην έχει ολοκληρωθεί, η ιστορία κλείνει βεβιασμένα.
Οι όμορφες λεπτομέρειες για τις χρωματιστές πετρούλες της πηγής στην αρχή του κειμένου δείχνουν πως ο/η δημιουργός έχει δυνατότητα να γράψει καλά. Με προσεκτική προσέγγιση των ηρών και της εξέλιξης της ιστορίας, θα μπορούσε να υπάρχει ένα καλύτερο αποτέλεσμα. Ο χαρακτήρας της Έρβι είναι υπερβολικός. Θα επιθυμούσαμε πιο ομαλή προσγείωση της ηρωίδας από τα υπέρ-μαγικά που κάνει στον ηρωισμό της φιλίας και της συντροφικότητας. Θα άλλαζε εντελώς το ύφος της ιστορίας, αν η Έρβι δεν είχε μαγικές δυνάμεις (στην περιγραφή των οποίων αναλώνεται η αφήγηση) αλλά προθυμία να βοηθά. Το μέρος με το αγόρι, θα προτιμούσαμε να έχει περισσότερη έκταση.
Γενικά, εντοπίζουμε μια καλή αρχική ιδέα που δεν ανταποκρίνεται πλήρως στη θεματική του διαγωνισμού όσον αφορά τις ισορροπίες ανάμεσα στο φανταστικό και στο ρεαλιστικό. Θέλει δουλειά.
- Τρία δυνατά αστέρια – ψευδ. Μαριάνθη
Καλογραμμένο. Με δομή και εξέλιξη στο στόρι, ρέει απρόσκοπτα, έχοντας εναλλαγές. Έξυπνη η ιδέα του καθρέφτη που ξεκαθαρίζει την κρίση της και ανακαλεί τις μνήμες με τα λάθη της. Έξυπνο και το εύρημα με τα αρχικά των ονομάτων. Η ιστορία έχει ζωντάνια, απλότητα κι αμεσότητα. Θα προτιμούσαμε περισσότερη ρεαλιστική δράση κι όχι διάλογο με έναν καθρέφτη γεμάτο διδακτισμό.
Ο/η δημιουργός χειρίζεται σωστά τον λόγο, δίνει με ζωντάνια εικόνες από τις δραστηριότητες μιας συντροφιάς τριών κοριτσιών, τοποθετεί σωστά και την παράμετρο του ανταγωνισμού, της ζήλειας που την πραγματεύεται εύστοχα. Εύκολα το παιδί μπορεί να ταυτιστεί συναισθηματικά.
Και το τέλος έρχεται αβίαστα, με μια ζεστή αγκαλιά που διώχνει κάθε αμφιβολία. Και ναι, η αγάπη χωρίζεται στα τρία!
Ωστόσο, δεν διακρίνουμε πουθενά το ηρωικό στοιχείο.
Ο/η δημιουργός, έχει δυνατότητες και τον/την παροτρύνουμε να συνεχίσει να γράφει.
- Το κουτί της μοιρασιάς – ψευδ. Γαλήνη
Ανιμισμός, μαγεία, αγάπη, ζήλια, και ο από μηχανής θεός, η γιαγιά που φέρνει τη λύση. Η ιστορία δίνει ωραίες εικόνες από την έναρξη, ικανές να διεγείρουν τη φαντασία των παιδιών.
Δυνατή και η ιδέα πως τα αστεράκια συζητούν όλα μαζί τις ιστορίες που τους συμβαίνουν, τα παραμύθια τους. Το αστέρι, παρότι εμφανίζεται δυναμικά στην αρχή, χάνει τον ρόλο του στην πορεία της ιστορίας.
Το παιχνίδι της μοιρασιάς είναι πολύ χαριτωμένο. Ωστόσο, η υπόθεση βασίζεται σε μια μέθοδο που χρησιμοποιείται ευρέως στα νηπιαγωγεία. Ο τρόπος που παρουσιάζεται είναι άνευρος, διδακτικός, δίχως σαφήνεια. Άσκοπη φλυαρία.
Διακρίναμε προβλήματα στον λόγο που δημιουργούν θέματα στη ροή του.
Αναγνωρίζουμε μια αρχική καλή αρχική ιδέα, αλλά η εξέλιξη της ιστορίας επικεντρώνεται σε εκείνο που επιδιώκει ως λύση, δίχως να εξελίσσεται ομαλά.
- Η στολή του μπαμπά – ψευδ. Αερικό
Πρόκειται για μια ιστορία με χαώδη ροή, που μπερδεύει τον αναγνώστη. Η αρχική εντύπωση – που κεντρίζει το ενδιαφέρον – είναι πως θα διαπραγματευτεί το θέμα της απουσίας της μητέρας. Απροκάλυπτα σκηνοθετημένα παρουσιάζεται μια στολή κι αιφνίδια κι αναίτια αλλάζει ο εστιασμός της ιστορίας.
Περιλαμβάνει ζωντανές εικόνες και λογικούς διαλόγους, ωστόσο η προσπάθεια συγκερασμού της πραγματικότητας με τη μαγεία δεν πέτυχε, κυρίως λόγω ασαφούς προσανατολισμού του θέματος. Θεωρούμε επίσης πως το κείμενο δύσκολα γίνεται κατανοητό στην ηλικιακή ομάδα που απευθύνεται η κατηγορία.
Με πολλή δουλειά, με ενίσχυση του παραμυθένιου στοιχείου και κυρίως με ξεκάθαρη εστίαση, θα μπορούσε να γίνει μια γλυκιά ιστορία.
- Η Αθανασία, ο Φιλαράκος και ο σάκος με τα τερατάκια – ψευδ. Αστροφεγγιά
Μας θύμισε πρόλογο για μια ιστορία που ποτέ δεν ειπώθηκε, απλά υπαινίχθηκε. Σαν να μας έδωσε μια μικρή γεύση από κάτι που – ίσως – ακολουθήσει. Μια άχρωμη περιγραφή ενός ρομπότ από λέγκο, δίχως καμία πλοκή, καμία περιπέτεια.
Θεωρούμε πως αυτή η ιστορία είναι αδιάφορη και δεν έχει συνοχή. Παρουσιάζονται καταστάσεις κι αντικείμενα που δεν προσθέτουν στο περιεχόμενό της.
Θα μπορούσε ενδεχομένως να είναι ένα εναρκτήριο, προφορικό αφήγημα σε μια τάξη νηπίων για να τα εισάγει στην έννοια της ρομποτικής, δίχως λογοτεχνική αξία. Επιπλέον, παρατηρούμε πως η εισαγωγή μιας θεματικής στα σχολικά προγράμματα δεν σημαίνει αυτόματα πως αξίζει να δημιουργηθεί ένα λογοτέχνημα που θα την υποστηρίζει. Αλλά, ακόμη κι αν αυτό συμβεί, η ιστορία οφείλει να είναι πρωτότυπη, ευφάνταστη, ευρηματική, καλογραμμένη. Εδώ, δεν διακρίναμε αυτά τα στοιχεία. Είδαμε μια βεβιασμένη προσπάθεια να δημιουργηθεί μια ιστορία για μια θεματική που υφίσταται.
- Ένα κράκεν στο σαλόνι μου – ψευδ. Κορνήλιος
Έχει ενδιαφέρον η μεταμόρφωση ενός συνηθισμένου και κοινού μέρους, του σαλονιού, σε χώρο όπου εκτυλίσσονται φανταστικές περιπέτειες. Ωραία η μεταμόρφωση των κουζινικών. Το ενδιαφέρον των παιδιών το κεντρίζει, δίνει ωραίες εικόνες κι έχει πολλές εναλλαγές στη δράση. Περιπέτεια και φαντασία, ωραίες περιγραφές κινηματογραφικών σκηνών ταινίας δράσης, ασύμβατες ωστόσο με την ηλικία στην οποία απευθυνόμαστε και με αστεία που πιθανώς δεν μπορούν να καταλάβουν τα παιδιά.
Παρότι ο τίτλος παραπέμπει σε κινηματογραφική ταινία, δεν θεωρήσαμε την ιστορία αντιγραφή της, ούτε ότι στερείται ενδιαφέροντος. Εντοπίσαμε όμως πως υπερτερεί το φανταστικό σε βάρος του ρεαλιστικού, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με την κατηγορία στην οποία διαγωνίζεται. Σε κάθε περίπτωση, θα χρειαστεί αρκετή επεξεργασία για να φτάσει σε ικανοποιητικό επίπεδο.
Πιστεύουμε πως θα λειτουργούσε καλύτερα η υπόθεση σε μια ιστορία μεγαλύτερης φόρμας. Προτείνουμε στον/τη δημιουργό να δουλέψει ξανά την ιστορία προς αυτή την κατεύθυνση.
- Η νεράιδα των δοντιών και τα χαλασμένα δοντάκια – ψευδ. Τζίντζερ
Πραγματεύεται η ιστορία ένα θέμα συνηθισμένο, αλλά πάντα αναγκαίο: Την υγιεινή των δοντιών. Θεωρούμε ωστόσο ότι το αναπτύσσει μ’ έναν τρόπο αρκετά κοινότυπο και διδακτικό. Περιλαμβάνει χαρακτήρες που εξυπηρετούν το σκοπό τις ιστορίας, χρηστικούς και προβλέψιμους. Θα προτιμούσαμε να αιφνιδιαστούμε, να εκπλαγούμε. Αντί αυτού, ο/η δημιουργός καταφεύγει σε συμβάσεις κι ευκολίες που οδηγούν στη λύση. Η εμφάνιση/επέμβαση του καλόκαρδου δράκου, δοσμένη διαφορετικά, θα βοηθούσε την ανατροπή της ιστορίας.
Οι μεγάλες φράσεις δεν εξυπηρετούν την παρακολούθηση και τη διατήρηση του ρυθμού της ιστορίας.
Μένουν αναπάντητα ερωτήματα, όχι λόγω συγγραφικής σκοπιμότητας, αλλά λόγω αδεξιότητας και καταφυγής στην εύκολη λύση: Δεν προκύπτει γιατί ο Γκράβι θύμωσε με την απάντηση της νεράιδας, ούτε από πού ξεπετάχτηκε ο δράκος.
Επιπλέον, το φανταστικό υπερτερεί σε πολύ μεγάλο βαθμό και γι’ αυτό το λόγο κρίνουμε πως η ιστορία δεν ανταποκρίνεται στη θεματική της κατηγορίας αυτής.
Στα θετικά της ιστορίας εντοπίσαμε και την τελική «πάσα» που δίνει ο/η δημιουργός στο τέλος στο παιδί/αναγνώστη.
Προτείνουμε να δουλευτεί ξανά η ίδια ιστορία, με περισσότερες εκπλήξεις και απρόσμενες καταστάσεις.
- Κάστρο στην άμμο – ψευδ. Φουφού
Αρχικά, εντοπίζουμε πως το παραμύθι υπερισχύει κατά πολύ του ρεαλισμού, κάτι που την καθιστά εκτός θεματικής του διαγωνισμού.
Άσκοπο θεωρούμε το ξενικό όνομα του πρωταγωνιστή της ιστορίας.
Η ιστορία διαθέτει φαντασία, δράση, πλοκή, μαγεία, ηρωισμό, όμορφο τέλος, αλλά νιώσαμε πως συμπιέστηκε για να χωρέσει στις 1500 λέξεις του ορίου. Όπως γράφτηκε, μοιάζει με επιτηδευμένη συλλογή από φαντασιακά στοιχεία, ελκυστικά στα παιδιά.
Προτείνουμε στον/στη δημιουργό να την μικρύνει, να κρατήσει ισορροπία στη δράση και τους διαλόγους και να δώσει έμφαση στην αφήγηση.
- Ο Καρότος που ήταν και ο πρώτος – ψευδ. Πυγολαμπίδα
Η ιστορία μεταφέρει ένα επίκαιρο μήνυμα, σχετικά με τη μεταχείριση των ζώων που εξυπηρετούν τους ανθρώπους. Έχει χιούμορ, έχει ενδιαφέρον κι έχει κι ανθρωπιά, καθώς προσεγγίζει με κατανόηση τον χωρικό που εν αγνοία του ταλαιπωρεί τον γάιδαρο. Είναι καλό εύρημα, αλλά κι η μοναδική έκπληξη της ιστορίας, να παρεμβαίνουν οι πυγολαμπίδες και να δίνουν ώθηση στα γεγονότα. Εύστοχα παρουσιάζονται να αλληλοβοηθούνται ο Καρότος κι ο κυρ-Υφαντής.
Υπάρχουν στοιχεία από παραδοσιακά παραμύθια (ανιμισμός, ντοπιολαλιά), όχι όμως σωστά δουλεμένα. Η ανάμιξη πεζού κι έμμετρου λόγου δεν γίνεται με σωστή τεχνική, ώστε να ρέει ομαλά η αφήγηση.
Αν και τα γαϊδουράκια είναι πολύ αγαπητά στα παιδιά, θεωρούμε δύσκολο να ταυτιστούν με τον Καρότο και τα προβλήματά του κι ακόμη περισσότερο να κατανοήσουν τον αγώνα του για τα κατοικίδια και τις δύσκολες συνθήκες που βιώνουν.
Παρότι η ιστορία ξεκινά κεντρίζοντας το ενδιαφέρον, κατόπι οι τεχνικές αστοχίες κι ο διδακτισμός υπερισχύουν των καλών εντυπώσεων.
Συνολικά το κείμενο δεν ανήκει στη θεματολογία του διαγωνισμού.
Προτείνουμε στο συγγραφέα να συντομεύσει το μέγεθός του, να αυξήσει το χιούμορ, να δουλέψει πολύ καλά τα έμμετρα μέρη και να ‘χει κατά νου το τετράχρονο παιδί κι όσα αυτό μπορεί να κατανοήσει και ν’ απολαύσει.
- Σούπερ Λόρι – ψευδ. Ματίλντα: ΕΠΑΙΝΟΣ στην Ειρήνη Κούτμου
Ωραία αφήγηση, λιτή, γεμάτη συναίσθημα. Πραγματεύεται την καθημερινότητα ενός κοριτσιού, δίχως εξάρσεις, με τρόπο που μπορούν πολλά παιδιά να ταυτιστούν. Χτίζεται σταθερά η εικόνα μιας ηρωίδας, που μπορεί να είναι κάθε παιδί – αναγνώστης. Η μέρα της Λόρι δεν είναι διαρκώς ξένοιαστη, κάποτε γίνεται και δύσκολη. Είναι όμως γεμάτη ελπίδα, νοιάξιμο, κατανόηση. Το κορίτσι γίνεται ηρωίδα για τα αδέρφια της, για την οικογένειά της. Ταυτόχρονα, η καθημερινότητά της γίνεται αφορμή ώστε ν’ αποκτήσουμε μια νέα εμπειρία, μια νέα οπτική σχετικά με τη ζωή πολλών παιδιών. Η δημιουργός επιλέγει ένα ρεαλιστικό, σύγχρονο θέμα και το αναγάγει σε αφορμή ώστε να στρέψουμε το ενδιαφέρον μας σε νέες καταστάσεις που αντιμετωπίζουν τα παιδιά, σε νέα θεματολογία.
Μας άρεσε ο τρόπος που χτίζεται σταδιακά ο κεντρικός χαρακτήρας και πιστεύουμε πως η Λόρι μπορεί να γίνει η ηρωίδα ενός παιδιού. Μας άρεσε επίσης που το θέμα δεν είναι κραυγαλέο, αφορά ένα καθημερινό παιδί σε οικείες καταστάσεις, καταλήγοντας στην ομορφιά της καθημερινότητας. Δεν υπάρχει τίποτα περισσότερο σοβαρό να πούμε στα παιδιά από το ότι η ζωή μπορεί να είναι όμορφη, δίχως να είναι εύκολη.
Από τότε που έγινα μαμά και άρχισα να ασχολούμαι περισσότερο με την παιδική λογοτεχνία, αναζητώ αναγνώσματα που να μιλάνε έμμεσα στα παιδιά για ζητήματα σύγχρονων και διαχρονικών κοινωνικών προβληματισμών. Πιστεύω πως μέσα από ένα βιβλίο ακόμα και ένα πολύ μικρό παιδί μπορεί να αντιληφθεί τις αδικίες, τις ανισότητες, τις δυσκολίες της ζωής και να ευαισθητοποιηθεί σχετικά με τα θέματα αυτά. Έτσι ανάβει μέσα του η φλογίτσα της ενσυναίσθησης και της κοινωνικής ηθικής κι ενσωματώνεται στην προσωπικότητα και τον χαρακτήρα του.
Στη Σούπερ Λόρι θέλησα να μιλήσω για τη φτώχεια σε συνδυασμό με τον τρόπο που τα παιδιά βλέπουν τον κόσμο -όσο όμορφος ή άσχημος κι αν είναι στη πραγματικότητα αυτός- με ονειροπόληση και αισιοδοξία, χαρακτηριστικά που θαυμάζω σε εκείνα απεριόριστα.
Ειρήνη Κούτμου
- Ήρωας να σου πετύχει – ψευδ. Χούρδα Ριρή
Παρότι χιλιοειπωμένη η κεντρική ιδέα πως όλοι κρύβουμε έναν μικρό ήρωα, έχει πάντα ενδιαφέρον. Ωστόσο, ο τρόπος που έχει γραφτεί δεν βοηθά στη ροή της ιστορίας. Ο/η δημιουργός δεν ξεφεύγει από κλισέ, ενώ η αφηγηματική φόρμα ταιριάζει περισσότερο σε θεατρικό κείμενο. Δεν λειτουργεί ευρηματικά ο τρόπος που έχει γραφτεί η ιστορία, αλλά αφαιρετικά ως προς τη λογοτεχνική του αξία. Η σκηνή με την κλωτσιά στο δέντρο είναι ατυχής.
Κυρίως, έχουμε μια ένσταση στον τρόπο που παρουσιάζονται τα παιδιά να έχουν υπερδυνάμεις και να λύνουν όλα τα θέματα: Πρόκειται για ένα μήνυμα άκαιρο, που μεταφέρει μηνύματα αναληθή και ζημιογόνα. Τα παιδιά δικαιούνται να ζουν με τα χαρακτηριστικά της ηλικίας τους, δίχως να καλούνται να διορθώνουν τα κακώς κείμενα των ενηλίκων. Έχουν τα δικά τους άγχη, δεν χρειάζεται να τα καθιστούμε σωτήρες όλων των προβλημάτων του κόσμου.
Θα προτείναμε στον/η δημιουργό να αξιοποιήσει την ικανότητα που έχει να γράφει κλιμακωτά, σε μια άλλη όμως ιστορία, με άλλο θέμα.
- Ο ήρωας μπαμπάς μου – ψευδ. Ελπίς
Η σχέση του παιδιού με τον πατέρα κι η προσέγγισή του ως ήρωα, είναι ένα θέμα που πάντα έχει θέση στην παιδική λογοτεχνία. Ωστόσο, παρότι η ιστορία γράφτηκε λιτά, προσπαθώντας να δώσει μια στιβαρή εικόνα για τον σύγχρονο πατέρα και τη θέση του στη σημερινή οικογένεια, εντοπίσαμε περισσότερη απλοϊκότητα παρά απλότητα: Η ημέρα του πατέρα είναι τον Ιούλιο, δεν συμπίπτει με τη λειτουργία των σχολείων. Επιπλέον, το κείμενο είναι επίπεδο. Ιδιαίτερα κοινότυπος είναι ο τρόπος που παρουσιάζεται ο πατέρας και γεμάτος στερεοτυπίες. Ο τρόπος που προσεγγίζει ο/η δημιουργός το θέμα, δείχνει αδυναμία να δημιουργήσει πλοκή. Το έναυσμα της ιστορίας (ένα δώρο για τον μπαμπά, θελημένο από τη δασκάλα) αποδυναμώνουν το κείμενο από την έναρξή του.
Περιγραφικό, δίχως καμία ιδιαιτερότητα στο ύφος. Θα μπορούσε να είναι κείμενο που έχει γράψει μαθητής δημοτικού.
Εφόσον αγγίζει τον/τη δημιουργό αυτό το θέμα, προτείνουμε να το γράψει ξανά, πιο ευρηματικά.
- Τα δωμάτια του μυαλού μου – ψευδ. Αέναον
Ενδιαφέρον κείμενο, αν και παραπέμπει στην ταινία «Τα μυαλά που κουβαλάς». Στρωτός τρόπος γραφής, απλό και χαριτωμένο κείμενο, όμως εκτός θεματικής κατηγορίας του διαγωνισμού.
Θα μπορούσε να γίνει μια ωραία ιστορία, με περάσματα ανάμεσα στα δωμάτια. Αλλά, δεν έγινε. Χάθηκε στην ευκολία και στο βεβιασμένο κλείσιμο. Ήθελε δουλειά κι άλλη οπτική. Είναι από κείνες τις ιστορίες που μοιάζουν περισσότερο με παιδαγωγικά αφηγήματα στο πλαίσιο μιας σχολικής τάξης.
Έχουμε αμφιβολίες αν το παιδί έχει την ωριμότητα να δεχτεί αυτά τα ξεχωριστά “δωμάτια” ώστε να απολαύσει την ιστορία και να μοιράσει σε αυτά τα δικά του “αντικείμενα”.
Σε κάθε περίπτωση, χρειάζεται επεξεργασία. Δεν αρκεί ένα έξυπνο εύρημα, θέλει έμπνευση στη γραφή, ολοκλήρωση στο φινάλε και κυρίως να λαμβάνεται υπόψη να είναι κατανοητό το κείμενο από το τετράχρονο παιδί.
- Ο ήρωάς μου – ψευδ. Αφροδίτη
Εντοπίσαμε μια σαφή επιρροή από τις πρόσφατες πυρκαγιές. Η ιστορία αποπνέει ρεαλισμό, όχι όμως με θετική χροιά. Η ατμόσφαιρα είναι αποπνικτική, σχεδόν τρομακτική. Η γραφή λιτή αλλά απαίδευτη, δίχως λογοτεχνικό ενδιαφέρον. Θα μπορούσε να είναι η έκθεση ενός μαθητή. Μοιάζει με αναφορά γεγονότων μιας φρικώδους ημέρας.
Άστοχο κι αστόχαστο να περιγράφονται παιδιά που μπαίνουν στην πυρκαγιά για να σώσουν τα ελάφια.
Σαφώς επιθυμούμε να αφυπνιστούν τα παιδιά για τη φύση, τη σωτηρία της, τον ηρωισμό των ανθρώπων, αλλά αυτό δεν αποδόθηκε σωστά.
Θα προτείναμε στον/στη δημιουργό να διατηρήσει το λιτό ύφος και την αμεσότητα, αλλά να δουλέψει πολύ γράφοντας και ξαναγράφοντας και κυρίως διαβάζοντας. Επιπλέον, να προβληματίζεται καθώς γράφει σχετικά με την καταλληλότητα των κειμένων για τα παιδιά.
- Ο Τζαμάλ ονειρεύεται… – ψευδ. Σελήνη: ΕΠΑΙΝΟΣ στη Γεωργία Φρουτζιάλα
Καλογραμμένο, αλληγορικό και βαθιά συγκινητικό. Μια ιστορία πολέμου και προσφυγιάς που ρέει απρόσκοπτα, δίχως περιττές εξάρσεις. Κίνδυνος, σωτηρία, προσφυγιά κι η χαραυγή μιας νέας ζωής. Επεισόδια μιας ρεαλιστικής ιστορίας που παρουσιάζονται σαν όνειρο που ξυπνά την ελπίδα: Ο Τζαμάλ ονειρεύεται. Ο Τζαμάλ είναι ένα παιδί όπως τα άλλα, με βαρύ παρελθόν, με ίδιες όμως επιθυμίες, ίδιες ανάγκες. Το ομαδικό παιχνίδι, που δεν γνωρίζει διαφορές, δίνει τη λύτρωση. Ο Τζαμάλ γίνεται ένας από μας. Άμεσα, σίγουρα κι αληθινά.
Θα προτείναμε στη δημιουργό να αποφύγει συμβολισμούς που συναντάμε συχνά σε ιστορίες αυτής της θεματικής (το παιχνίδι που έμεινε πίσω, ο δράκος-πόλεμος, η νύχτα χωρίς αστέρια). Θα προτείναμε επίσης να διατηρήσει την οπτική που έχει ως δημιουργός – πότε σαν παιδί και πότε σαν ενήλικας.
- Βραβείο Εκδ. Οίκου ΣΑΪΤΗΣ
Ιστορία εμπνευσμένη από τη σχολική ζωή, για παιδιά 6-9 ετών (2.000 λέξεις)
(Φιλία, συνεργασία, σχολικός εκφοβισμός, χαμηλές σχολικές επιδόσεις, καθαριότητα-κανόνες υγιεινής, αποδοχή διαφορετικότητας, υγιής ανταγωνισμός κλπ.)
Ως γνωστόν, η «μικρή ιστορία» συγχέεται συχνά με το διήγημα και όταν απευθύνεται σε παιδιά-αναγνώστες συγχέεται και με το παραμύθι. Ωστόσο, η «μικρή ιστορία» δεν είναι διήγημα, γιατί δεν έχει ούτε τους στόχους, ούτε την ατμόσφαιρα, ούτε τη δομή ενός διηγήματος. Επίσης δεν είναι ούτε παραμύθι, με τα γνωστά παραμυθιακά μοτίβα και λειτουργίες, όπως παρουσιάζονται στα αυθεντικά, κυρίως λαϊκά, παραμύθια. Αρκετοί όμως θεωρητικοί της Παιδικής Λογοτεχνίας δέχονται πως μικρή ιστορία κινείται ανάμεσα σε αυτά τα δύο είδη, παρουσιάζοντας, ωστόσο, τα δικά της χαρακτηριστικά.
Το 1986 Α. Δελώνης στο βιβλίο του Ελληνική παιδική λογοτεχνία, όρισε το είδος ως εξής: «μικρή ιστορία είναι μια πολύ σύντομη διήγηση, η οποία στα πλαίσια μιας «… «ρεαλιστικής αντιμετώπισης της καθημερινότητας, δίνει μια εικόνα ζωής από τον κόσμο του παιδιού, με λόγο αφαιρετικό αλλά προσιτό στην αντιληπτικότητα του, οικείο και άμεσο και συγχρόνως συγκεκριμένο» (Δελώνης: 1986)
Επομένως, όπως καταγράφει εύστοχα η Τασούλα Τσιλιμένη, σήμερα με τον όρο «Μικρή ιστορία» εννοούμε μια περιορισμένου μήκους αφήγηση, με απλή πλοκή, λιτότητα ύφους και γλώσσας, που απεικονίζει καθημερινές ρεαλιστικές σκηνές της ζωής του παιδιού και των ενηλίκων, καθώς και πολιτισμικές πανανθρώπινες αξίες. Σκοπό έχει την ψυχαγωγία, την πληροφόρηση και ενημέρωση των μικρών παιδιών πάνω σε ηθικο-κοινωνικό-πολιτισμικά θέματα, την καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας, και την εισαγωγή των μικρών αναγνωστών στο χώρο της λογοτεχνίας (Τσιλιμένη,2003)
Εδώ πρέπει να αναφερθεί ιδιαιτέρως ο καθοριστικός ρόλος της Γ.Λ.Σ. στην ανάπτυξη και καλλιέργεια του είδους, αφού αυτή προκηρύσσει για πρώτη φορά από το 1970 και μετά διαγωνισμούς που αφορούν τις μικρές ιστορίες∙ το γεγονός αυτό αποτέλεσε ουσιαστική συμβολή στην ανάδειξη αξιόλογων συγγραφέων που ασχολήθηκαν με το είδος.
Οι μικρές ιστορίες, ωστόσο, όπως κάθε λογοτεχνικό είδος, πρέπει να πληρούν συγκεκριμένες λογοτεχνικές συμβάσεις και να έχουν μια προκαθορισμένη φόρμα: αρχή – μέση – τέλος∙ με αυτόν τον τρόπο κάθε συγγραφέας θα πρέπει να παρουσιάσει μέσα σε μια περιορισμένη ιστορία τα πρόσωπα, τη δράση – αντίδραση και τη λύση. Το τέλος της ιστορίας πρέπει να είναι πάντα ελπιδοφόρο και πάντοτε πρέπει να υπάρχει μία ευδιάκριτη για το παιδί-αναγνώστη λύση και κάθαρση. Πιο συγκεκριμένα , τα χαρακτηριστικά και οι ιδιότητες των Μικρών Ιστοριών που μορφοποίησε Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά και που αποτελούν απαραίτητα στοιχεία στην κατανόηση του ευρύτερου όρου των Μικρών Ιστοριών έχουν σχέση με την έκταση, την γλώσσα, τη θεματολογία, τους στόχους, τα αφηγηματικά πρόσωπα, τον χώρο και τον χρόνο. (Τσιλιμένη,Τ.,2003 και Τσάπεκ, Ελ., 2005)
Βιβλιογραφία
- Δελώνης Αντ., Ελληνική Παιδική Λογοτεχνία 1835 — 1985 από τις πρώτες ρίζες μέχρι σήμερα, Ηράκλειτος, Αθήνα 1986, έκδοση, σελ. 215 103
- Τσάπεκ, Ελ., Το παιδί ως ήρωας στις εικονογραφημένες μικρές ιστορίες, Πτυχιακή Εργασία Βόλος, 2005
- Τσιλιμένη, Τ., Οι μικρές ιστορίες κατά την εικοσαετία 1970-1990, Καστανιώτης, Αθήνα, 2003
Η Επιτροπή λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω ομόφωνα αποφάσισε να μην αποδοθεί βραβείο ή διάκριση στη συγκεκριμένη κατηγορία
- Η ανίκητη Μαρία – ψευδ. Ταραμένη
Ο/η συγγραφέας αντιμετωπίζει το θέμα «Ασθένεια συμμαθητή/τριας» με ευαισθησία αλλά η αφήγηση παραμένει γραμμική και επιφανειακή, χωρίς κορυφώσεις στα γεγονότα και χωρίς εμβάθυνση στα συναισθήματα των προσώπων. Παρότι σε κάποιες σελίδες το κείμενο γίνεται μεστό, με ροή, απλό, κατανοητό, σε αρκετά σημεία το λεξιλόγιο και οι χαρακτηρισμοί δεν είναι κατάλληλοι για παιδικό βιβλίο. Επίσης, αναφέρεται συχνά σε περιστατικά από τη σχολική ζωή παιδιών μεγαλύτερης ηλικίας, π.χ. μιλάει για διήμερη αποβολή, κάτι που δεν ισχύει σε δημοτικά σχολεία.
- Φίλοι στη θάλασσα – ψευδ. Συραγώ
Ως θέμα εκφεύγει από την κατηγορία καθώς η δράση τοποθετείται εκτός της σχολικής ζωής και καθημερινότητας, οπότε θα μπορούσε να ενταχθεί σε οποιαδήποτε κατηγορία. Επιπλέον, η ιστορία αφορά σε μεγαλύτερα παιδιά. από αυτά που ορίζει η συγκεκριμένη κατηγορία του Διαγωνισμού και συχνά οι χαρακτήρες των παιδιών-πρωταγωνιστών παρουσιάζουν ενήλικα χαρακτηριστικά. Ανεπιτυχής η παρουσίαση ενός κοριτσιού που μπαίνει στην παρέα των δύο αγοριών και τη διασπά. Οι ομάδες σε αυτές τις ηλικίες είναι κυρίως ομόφυλες και ιδιαίτερα ανθεκτικές στην είσοδο ατόμων άλλου φύλου σε αυτές.
- Φτιάξε φτερά και πέταξε μακριά – ψευδ. Συννεφιά
Γλώσσα και ύφος που δεν προσιδιάζουν στην ηλικία του αφηγηματικού υποκειμένου, προβληματική σε κάποια σημεία η εναλλαγή των ρηματικών χρόνων. Ο λόγος του παιδιού παραπέμπει σε ενήλικα. Υπερβολική ακόμη η παρουσίαση της αντιμετώπισης των άλλων παιδιών προς στον ήρωα. Οι διάλογοι δε δείχνουν αληθοφανείς. Το λεξιλόγιο δεν είναι σύμφωνο με τον γλωσσικό κώδικα παιδιών αυτής της ηλικίας. Σε αρκετά σημεία υπάρχει επιτηδευμένη συγκίνηση, κάτι που δεν πείθει. Έντονος διδακτισμός και στο λόγο της πεταλούδας, της οποίας η παρουσία ουσιαστικά δεν είναι απαραίτητη.
- Βαλέριος, ο γιος του κακού λύκου – ψευδ. Βιλελμίνη
Όμορφη ιδέα με διαθεματική αξιοποίηση των μοτίβων γνωστών παραμυθιών, πολύ εμφανές, όμως, το «δίδαγμα». Ευρηματικό, έξυπνο και με χιούμορ, καθώς ο συγγραφέας, με όχημα τον ήρωα του κακού λύκου και άλλων κλασικών ηρώων, προσπαθεί να αποτυπώσει τη διαφορετικότητα, την αξία της φιλίας, της συνεργασίας, των αξιών που οφείλει να μεταφέρει ένας γονιός από το σπίτι του Ωστόσο, όχι ιδιαίτερα εύστοχο αναγνωστικά το μπλέξιμο όλων αυτών των ηρώων των παραμυθιών -που ενδεχομένως οι μικροί αναγνώστες δεν γνωρίζουν- μέσα σε λίγες σελίδες. Ο κακός λύκος γίνεται πολύ εύκολα καλός, εντελώς αναμενόμενα και χωρίς καμιά έκπληξη ή κορύφωση στην ιστορία.
- Το τρίτο κουδούνι – ψευδ. Νέστορας
Πολύ καλή προσπάθεια Ο συγγραφέας διηγείται την ιστορία στο πρώτο πρόσωπο σαν να την καταγράφει στο ημερολόγιό του, προσδίδοντας μια αθώα και χαριτωμένη διάσταση. Μέσα από την ιστορία για ένα παιδί αυτιστικό, αναδεικνύει τη σημαντικότητα της συνεργασίας και με έξυπνο τρόπο, όπως το “τρίτο κουδούνι” αποτυπώνει τη διαφορετικότητα και την αντίδραση του αυτιστικού παιδιού. Το λεξιλόγιο και το ύφος της αφήγησης, όμως, δεν ταιριάζουν σε παιδί Ε΄ δημοτικού. Είναι καλογραμμένο αλλά χωρίς ερμηνευτική προσέγγιση των συμπεριφορών και μοιάζει ημιτελές.
- Δαβίδ και Γολιάθ – ψευδ. Γαλάζια Λίμνη
Μία νεαρή δασκάλα που διορίζεται για πρώτη φορά σε ένα μικρό χωριό, εμπνέει και βοηθά τους μαθητές της να πάρουν μέρος σε γυμναστικούς αγώνες. Μετά από άσκηση πολλών μηνών, αρκετοί μαθητές διακρίθηκαν, αποδεικνύοντας ότι αν υπάρχει θέληση και προσπάθεια, μπορούμε να πετύχουμε πολλά. Αναμενόμενο και προβλεπόμενο το τέλος, σε ένα θέμα που έχει πολλές φορές απασχολήσει τη λογοτεχνία.
Η ιστορία, ωστόσο, παρουσιάζεται με γλωσσικό κώδικα και πλοκή για μεγαλύτερα παιδιά. και επιπλέον το κείμενο επικεντρώνεται περισσότερο στο χαρακτήρα της δασκάλας. Έντονος διδακτισμός ως προς το λεξιλόγιο, το ύφος και την κατακλείδα του αφηγήματος.
- Μα, τι κάνει μια Πριγκίπισσα στο σχολείο; – ψευδ. Δασκάλα
Ιστορία που εκτυλίσσεται σε σχολικό περιβάλλον, όπου περιγράφεται μία συμμαθήτρια καλομαθημένη και απαιτητική. Ανύπαρκτη δράση ή πλοκή που να κρατά το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Επιπλέον, δεν κατορθώνει τελικά να πείσει, γιατί παρουσιάζει με υπερβολικό τρόπο το κακομαθημένο κοριτσάκι (π.χ. έρχεται το ασθενοφόρο να πάρει το χτυπημένο παιδί κι εκείνη γελάει).
Αντιπαιδαγωγικό, επίσης, το ειρωνικό ύφος με το οποίο παρουσιάζεται το παρα-χαϊδεμένο παιδί και η χαιρεκακία που υποβόσκει στο λόγο της αφηγήτριας/πρωταγωνίστριας.
Άκυρες συμμετοχές:
Ρένος, το ιπποποταμάκι – ψευδ. Ίριδα > ελλιπές ως προς τον απαιτούμενο αριθμό λέξεων της κατηγορίας.
Πρίμα μπαλαρίνα – ψευδ. Ζαχαρένια > ελλιπές ως προς τον απαιτούμενο αριθμό λέξεων της κατηγορίας.
Μην τσιμπάς! – ψευδ. Πόκεμον > ελλιπές ως προς τον απαιτούμενο αριθμό λέξεων της κατηγορίας.
Η πέτρα της Ματίνας – ψευδ. Ξένη > ελλιπές ως προς τον απαιτούμενο αριθμό λέξεων της κατηγορίας.
- Βραβείο Εκδ. Οίκου ΓΡΑΦΗΜΑ – ΤΣΑΧΟΥΡΙΔΗΣ
Ιστορίες του παππού Πύργου, για παιδιά 6-9 ετών (2.000 λέξεις)
(Ο τίτλος έχει ως σημείο αναφοράς τον Λευκό Πύργο της Θεσσαλονίκης. Τα κείμενα μπορούν να είναι εμπνευσμένα από τοπικές-λαογραφικές παραδόσεις, σε σχέση με μνημεία, κάστρα, ακροπόλεις, αρχαιολογικούς χώρους και παραδοσιακούς οικισμούς.)
Το σκεπτικό του αθλοθέτη είναι να έρθουν στον διαγωνισμό πρωτότυπες ιστορίες που, με όχημα μια σύγχρονη ματιά στις παραδόσεις και τα μνημεία και με την ανάλογη μυθοπλασία, θα προσελκύσουν το ενδιαφέρον των παιδιών ώστε να αγαπήσουν την πολιτιστική μας κληρονομιά.
Υπήρξαν τρεις συμμετοχές, με αξιόλογα λογοτεχνικά στοιχεία αλλά και αδυναμίες.
- Ιπτάμενος πόλεμος – ψευδ. Ηλιοτρόπιο: ΕΥΦΗΜΟΣ ΜΝΕΙΑ στην Χριστιάνα Καραγιάννη
Σε τόσο μικρής έκτασης κείμενο, χώρεσαν εντυπωσιακές πληροφορίες που μας αιφνιδίασαν. Η ιδέα των γρίφων για το στήσιμο της ιστορίας και ο τρόπος γραφής, που επιχειρείται μέσα από τις λέξεις κλειδιά που αφορούν την ιστορία της πόλης της Θεσσαλονίκης, είναι έξυπνος και ταυτόχρονα ελκυστικός. Σίγουρα πετυχαίνει, να κερδίσει το ενδιαφέρον του παιδιού, να κεντρίσει την περιέργειά του και να καλλιεργήσει τη φαντασία του. Με σύγχρονη ματιά στα γεγονότα του παρελθόντος, παρέχει αρκετές ενδιαφέρουσες πληροφορίες απλά και αβίαστα. Το στοιχείο του μυστηρίου, προσθέτει πόντους στα «συν» του αφηγήματος και το κάνει πιο ελκυστικό στα μάτια του μικρού αναγνώστη. Υπάρχουν διάλογοι, γρήγορη ροή και δράση, καθώς και προσιτός στα παιδιά λόγος, δίχως πολυλογίες.
Διακρίναμε κάποιες αδυναμίες, όπως πώς τοποθέτησε ο παππούς τον πύργο-έπαθλο σε σημείο δημόσιου κτηρίου και γιατί η μαμά δεν ακολούθησε την είσοδο στο Μουσείο (δείχνει έλλειψη ενδιαφέροντος για πληροφόρηση, που δεν θα πρέπει να τονιστεί). Αυτά, είναι θέματα που θα πρέπει να ξαναδουλευτούν.
Η λύση του γρίφου στο τέλος έρχεται σχετικά απαίδευτα και μάλλον μειώνει σε ένα βαθμό την έκπληξη
- Το ΤΕΡΑΣτιο τείχος – ψευδ. Ερσίλια
Ο/Η δημιουργός, μέσα από την τεχνική της αναδρομής προσπαθεί να αποφύγει την επίπεδη ροή της αφήγησης στην παρουσίαση των γεγονότων και πράγματι, αρχικά προκαλεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη για την εξέλιξη του κειμένου. Ενώ υπάρχουν ωραία αφηγηματικά σημεία, πολύ γρήγορα διαπιστώνουμε ότι γίνεται ανακάτεμα μύθων, ηρώων και αφηγήσεων και μεταπηδήσεις χρονικές κάτι που δυσκολεύει τα παιδιά να παρακολουθήσουν τον ειρμό των σκέψεων του/της συγγραφέα. Η αλληγορία έκδηλη και προφανώς καλά κάνει ο παππούς και μιλάει μεταφορικά. Δεν είναι όμως βέβαιο, πόσο εύληπτο είναι αυτό για ένα παιδί 6 ως 9 ετών. Και όταν περνάει (στην δεύτερη παράγραφο) σε ετεροχρονισμένη διήγηση (ο παππούς του παππού…) θα έπρεπε να είναι πιο σαφές αυτό. Διότι ο μικρός αναγνώστης μπερδεύεται. Η προσπάθεια που γίνεται για μια αλληγορική ιστορία που αφορά τις δοξασίες και τις προκαταλήψεις των λαών είναι κατανοητή από έναν ενήλικα, αλλά δύσκολα κατανοητή από παιδιά της ηλικίας που απευθύνεται.
Είναι προφανής η πρόθεση να δοθούν μέσα από την αφήγηση μηνύματα για την ξενοφοβία και τις προκαταλήψεις που μεταδίδονται από γενιά σε γενιά μέσω των αφηγήσεων (πίσω από το τείχος είναι το τέρας που, τελικά, είναι μια άλλη ράτσα ανθρώπων), αλλά ο τρόπος που γίνεται είναι σπασμωδικός και μπερδεμένος.
Γενικά, το κείμενο κρατάει μια λαλιά συμβατή με τις παλιότερες γενιές και περιγράφει αδρά το κλίμα που επικρατούσε στα χωριά, με τις δεισιδαιμονίες και τις φοβιστικές περιγραφές. Υπάρχει παλμός και καλή ροή στον λόγο και στοιχεία λαογραφικά, αναφορές σε παραπλήσιες παραδόσεις.
Στο δεύτερο μέρος της αφήγησης, χάνεται σε διαλόγους, όχι πάντα επιτυχημένους και σε πολλά σημεία, μάλλον κακόηχους ή ακατάλληλους πχ. «καικαίξης και ξερός», «αν σ` άρπαζε μια χαψιά θα σ` έκανε», «έθαψαν από κάτω ένα γέρο ζωντανό», «ρουφούν τις νύχτες το γαίμα από τα ζωντανά». Καταλήγει σε νουθεσίες και φιλοσοφίες, όσο κι αν προσπαθεί να κλείσει με κάποιο χλιαρό χιούμορ. Ως ιδέα καλή, θα μπορούσε να εξελιχτεί, με την κατάλληλη επεξεργασία, σε ένα κείμενο με ενδιαφέρον.
- Η χρυσή άμαξα του Παλαιολόγου – ψευδ. Αριάδνη
Τα μέλη της επιτροπής διάβασαν το κείμενο, απολαμβάνοντας την γλαφυρότητα και τον γοργό ρυθμό του λόγου, το πλουμιστό λεξιλόγιο και τις ωραίες περιγραφές, αλλά κρατώντας κάποιες ενστάσεις όσον αφορά τα στοιχεία που δίνονται. Έχουμε εδώ, πάντρεμα δύο μύθων. Εκείνος του Βασιλιά Ανήλιαγου (και της κυρά-Ρήνης) είναι ο πιο γνωστός, αν και τα κάστρα τους βρίσκονται στην Αιτωλοακαρνανία κι όχι στην Ηλεία. Ο δεύτερος (που αφορά τον μετέπειτα Μαρμαρωμένο βασιλιά της άλωσης), αναφέρει στοιχεία ιστορικά, σε μια μυθοπλασία γοητευτική, καλογραμμένη και παραπλανητική θα έλεγα, μιας και ο μικρός αναγνώστης θα συγκρατήσει ελλιπή πληροφόρηση για υπαρκτό/ιστορικό πρόσωπο.
Κείμενο εμπνευσμένο από την ακένωτη πηγή ανεφοδιασμού της λογοτεχνίας και της τέχνης, την ελληνική παράδοση. Ελκυστικό, κρατάει το ενδιαφέρον του αναγνώστη αμείωτο από την αρχή ως το τέλος. Η γλώσσα του, γλαφυρή και προσεγμένη, ρέει σαν γάργαρο νερό και σε προκαλεί με την τεχνική της γραφής της να αναζητάς τη συνέχεια. Ωραίος λόγος, σε αρκετά σημεία ποιητικός. Το θέμα το οποίο διαχειρίζεται, δεν χάνει την φρεσκάδα του στο πέρασμα των χρόνων και φανερώνει τη δύναμη των θρύλων, οι οποίοι ενέπνευσαν εγκαρτέρηση και θάρρος στον λαό μας, όμως είναι για παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας. Η γραφή είναι πυκνή περιεχομένου και οι πληροφορίες κουράζουν τον μικρό αναγνώστη.
Θα μπορούσε να είναι μια ιστορία κάποιων παιδιών της σύγχρονης εποχής, που ψάχνουν την χρυσή άμαξα και ανακαλύπτουν τους θρύλους. Τα κείμενα να είναι εμπνευσμένα από τη λαϊκή παράδοση και όχι καταγραφή.
Άξιζε να προταθεί για διάκριση αν δεν διακρίναμε σχεδόν αποκλειστική καταγραφή λαϊκών παραδόσεων και έλλειψη μυθοπλασίας με φόντο τη σύγχρονη εποχή. Επίσης, διαπιστώσαμε ότι μεγάλο μέρος του κειμένου είναι καταγεγραμμένο σε ανάρτηση εργασίας του Νηπιαγωγείου Τραγανού.
Άκυρη συμμετοχή:
Ο φύλακας της Ακρόπολης – ψευδ. Αλκυόνη > ελλιπές ως προς τον απαιτούμενο αριθμό λέξεων της κατηγορίας.
- Βραβείο Εκδ. Οίκου ΕΛΛΗΝΟΕΚΔΟΤΙΚΗ
Λογοτεχνικό βιβλίο γνώσεων* βραχείας φόρμας, για παιδιά 5-7 ετών (1.000-2.500 λέξεις)
[*Διευκρινίζουμε ότι στις κατηγορίες 8 και 9 εντάσσονται κείμενα τα οποία, μέσω μυθοπλασίας, παρέχουν πληροφορίες και γνώσεις σε πεδία όπως: ιστορία, επιστήμη – τεχνολογία, φυσική, χημεία, αστρονομία, περιβάλλον.]
Στην πρώτη κατηγορία διαγωνίστηκαν έξι κείμενα τα οποία κρίθηκαν έγκυρα για τη συμμετοχή τους στο διαγωνισμό. Η επιτροπή με ομόφωνη γνώμη δεν έκρινε κανένα από αυτά άξιο για βράβευση, εξαιτίας των αδυναμιών τους, όπως τη μη ύπαρξη πρωτοτυπίας, το απότομο τέλος της ιστορίας, την πλοκή χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
- Άκουσες για τη μελιστάλαχτη βροχή; – ψευδ. Πλώρη
Η ιστορία εστιάζει στην ανάγκη προστασίας της μέλισσας από τη βλαβερή χρήση τοξικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων αλλά και την αναγκαιότητα μεταπήδησης σε εναλλακτικές οικολογικές μεθόδους προφύλαξης της γεωργικής καλλιέργειας. Το κείμενο χαρακτηρίζεται από αρκετές φλυαρίες και επαναλήψεις, στοιχεία που αποτρέπουν την ταύτιση των μικρών αναγνωστών με την αγωνία των μελισσών για επιβίωση. Η συχνή χρήση πολυσύνθετων λέξεων (γοργοφτερουγίστε,μελισσογειτόνισσες, κυψελοφωλιές κ.ά) δίνει την εντύπωση μιας προσπάθειας του/της συγγραφέα να γίνει το κείμενο πιο εύθυμο και παιχνιδιάρικο. Στο κείμενο διακρίνουμε στοιχεία διδακτισμού καθώς και τη χρήση ενός χιλιοειπωμένου «σεναρίου» ότι τα παιδιά είναι αυτά που στο τέλος θα σώσουν την κατάσταση. Διακρίνουμε επίσης μια ανάδειξη στερεότυπων ρόλων όπως ότι η βασίλισσα παίρνει μόνο τις αποφάσεις, οι μέλισσες απλώς κουβαλάνε και ακολουθούν. Οι δύο πρώτες σελίδες είναι ευχάριστες. Αν ο/η συγγραφέας είχε συνεχίσει με αυτό τον τρόπο ίσως να είχε φτιάξει ένα πιο ενδιαφέρον κείμενο.
- Η πυγολαμπίδα που δεν έλαμπε – ψευδ. Κατερίνα
Ένα χαριτωμένο αφήγημα για την παραγωγή του φωτός, που θεωρούμε όμως ότι θα δυσκολέψει τους μικρούς αναγνώστες. Η αφήγηση βαραίνει με τους επιτηδευμένους διαλόγους και τις περιττές πληροφορίες που, όπως αποδίδονται, δύσκολα θα γίνουν κατανοητές από τα παιδιά. Το κείμενο έχει διδακτικό ύφος που δεν καθιστά αρκετά ελκυστική την ιστορία.
- Ιδρώνουν οι πιγκουίνοι; – ψευδ. Πιγκουίνος
Αν και η ιστορία ξεκινά με καλές προοπτικές, ωστόσο στην πορεία της αφήγησης στερείται φαντασίας και έμπνευσης. Η πλοκή είναι ασύνδετη, π.χ το πρώτο μέρος άρπαξαν το μωρό με τη συνέχεια δεν συνδέονται. Η χρήση πολλών ονομάτων δεν βοηθάει την ιστορία. Τα πληροφορικά κείμενα, θα ήταν καλό να είναι λίγο πιο απλά. Εκτός από αυτά τα κείμενα που βρίσκονται στο ένθετο παράρτημα, ο/η συγγραφέας δεν καταφέρνει να καλύψει τον σκοπό της κατηγορίας.
- Σπούρτνικ. Το πρώτο σπουργίτι στο διάστημα – ψευδ. Σονάτα
Ο τίτλος είναι πολύ εύστοχος, και παρότι το κείμενο είναι καλογραμμένο, με χιούμορ και γλώσσα κατάλληλη για την ηλικία της κατηγορίας αυτής, εντούτοις δεν ανταποκρίνεται σε αυτά που υπόσχεται. Η αφήγηση θα μπορούσε να εμπλουτιστεί με περισσότερες πληροφορίες για το ηλιακό σύστημα και τα πραγματικά χαρακτηριστικά των πλανητών. Λείπουν οι λεπτομέρειες και η ουσιαστική πλοκή (προκλήσεις, επίλυση προβλημάτων, η εφευρετικότητα, πειραματισμός, οι ανησυχίες της πτήσης) προκειμένου να εξάψει τη φαντασία στους μικρούς αναγνώστες. Αμήχανη αφήγηση με κενά (…φόρεσε βιαστικά το «κράνος» του για να μπορεί να αναπνεύσει. Κάπου είχε διαβάσει ότι στο διάστημα δεν υπήρχε οξυγόνο).
- Η Λευκή αλλάζει σπίτι – ψευδ. Ειρήνη
Παρότι η ιστορία προβάλλει σημαντικά θετικά μηνύματα δεν καταφέρνει να κρατήσει το ενδιαφέρον των μικρών αναγνωστών και συνεπώς να επιτύχει τον σκοπό της. Η ταυτόχρονη χρήση έμμετρου και πεζού σε κάποια σημεία, ήταν μία από τις αδυναμίες του. Για χάρη της ομοιοκαταληξίας σε αρκετά σημεία χρησιμοποιούνται εκφράσεις ασύνδετες (Ο Γκρίζι θα την ακούσει και θα χαρεί και η φωνή του αντηχούσε σαν μουσική) που προσδίδουν μια αίσθηση ευκολίας. Στο κείμενο συναντάμε απλοϊκά, στερεοτυπικά μοτίβα που δεν εξυπηρετούν την αφήγηση (δρόμο παίρνουν δρόμο αφήνουν, το σκέφτηκα και το παρασκέφτηκα κ.ά.) και επαναλήψεις που δυσκολεύουν την πλοκή. Επίσης ο τρόπος που ενώθηκαν οι φίλοι μας θυμίζει μέρος σεναρίου ξένης ταινίας animation. Ο επίλογος της ιστορίας είναι βιαστικός και απότομος (Η Λευκή ανυπομονεί να αρχίσει μια καινούρια ζωή.)Είναι όμως αυτή η σωστή λύση;
- Τα λουλουδόπαιδα – ψευδ. Εντροπία
Παρότι η ιστορία προβάλλει σημαντικά θετικά μηνύματα δεν καταφέρνει να κρατήσει το ενδιαφέρον των μικρών αναγνωστών και συνεπώς να επιτύχει τον σκοπό της. Η ταυτόχρονη χρήση έμμετρου και πεζού σε κάποια σημεία, ήταν μία από τις αδυναμίες του. Για χάρη της ομοιοκαταληξίας σε αρκετά σημεία χρησιμοποιούνται εκφράσεις ασύνδετες (Ο Γκρίζι θα την ακούσει και θα χαρεί και η φωνή του αντηχούσε σαν μουσική) που προσδίδουν μια αίσθηση ευκολίας. Στο κείμενο συναντάμε απλοϊκά, στερεοτυπικά μοτίβα που δεν εξυπηρετούν την αφήγηση (δρόμο παίρνουν δρόμο αφήνουν, το σκέφτηκα και το παρασκέφτηκα κ.ά.) και επαναλήψεις που δυσκολεύουν την πλοκή. Επίσης ο τρόπος που ενώθηκαν οι φίλοι μας θυμίζει μέρος σεναρίου ξένης ταινίας animation. Ο επίλογος της ιστορίας είναι βιαστικός και απότομος (Η Λευκή ανυπομονεί να αρχίσει μια καινούρια ζωή.) Είναι όμως αυτή η σωστή λύση;
Άκυρη συμμετοχή:
Χι και Ψι ίσον ένα…; – ψευδ. Γενετική > ελλιπές ως τον κατώτατο αριθμό των ζητούμενων λέξεων.
- Βραβείο Εκδ. Οίκου ΕΛΛΗΝΟΕΚΔΟΤΙΚΗ
Λογοτεχνικό βιβλίο γνώσεων* εκτενούς φόρμας, για παιδιά 9-11 ετών (8.000-12.000 λέξεις)
- Ο πέτρινος μονομάχος – ψευδ. Αναστασία: ΕΥΦΗΜΟΣ ΜΝΕΙΑ στη Βασιλική Σγούρου-Παρασκευουλάκου
Η στέρεη αφήγηση, η αρμονική ανάπτυξη της πλοκής, το ιδιαιτέρως καλοδουλεμένο ύφος και η φυσικότητα του απλού, λιτού και καθαρού λόγου ανασυνθέτουν ανεπιτήδευτα με παραστατικό τρόπο την ατμόσφαιρα της εποχής και επιτυγχάνουν σε γενικές γραμμές την αναψηλάφηση των ιστορικών γεγονότων στα οποία γίνεται λόγος. Η πλοκή είναι ενδιαφέρουσα και κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Μας άρεσε η ιδέα της διπλής επιστροφής στο παρελθόν (στα χρόνια του παιδιού και στα χρόνια του μονομάχου). Θα ήταν ενδιαφέρον αν γινόταν στην ιστορία μία σύνδεση με το τώρα και τη φήμη της περιοχής λόγω του Κέντρου Υποδοχής και Ταυτοποίησης Προσφύγων.
- Βραβείο Ελένης Κοτίνη-Τσιάλτα
Διήγημα για μεγάλα παιδιά και νέους με θέμα για το 2023 «Ρούχο στην κρεμάστρα» (2.000 έως 4.000 λέξεις)
[Το Διήγημα, είναι αφήγημα μικρότερο από τη Νουβέλα. Καθώς είναι λιτό στην πλοκή και στην έκφραση αλλά πυκνό στη δομή και στα νοήματα, δίνει μια ολοκληρωμένη εικόνα για έναν ήρωα ή ένα γεγονός.]
Η κατηγορία «Διήγημα» παρουσιάζει ιδιαιτερότητα και ενδιαφέρον, καθ’ όσον το Διήγημα είναι αφήγημα μικρότερο από τη Νουβέλα. Καθώς είναι λιτό στην πλοκή και στην έκφραση αλλά πυκνό στη δομή και στα νοήματα, δίνει μια ολοκληρωμένη εικόνα για έναν ήρωα ή ένα γεγονός.
Σε αυτήν την δομή επάνω, κλήθηκαν να δοκιμαστούν 7 υποψήφιοι για το 2023, με θέμα για τούτη τη χρονιά «Ρούχο στην κρεμάστρα». Ενδιαφέροντα κείμενα, λιγότερο ή περισσότερο καλοδουλεμένα, αλλά όλα τους γραμμένα με μεράκι και απαντοχή. Όλα είχαν κάτι αξιόλογο να προσφέρουν στον αναγνώστη, που θα το τελειοποιήσουν στην πορεία.
- Ρούχο στην κρεμάστρα – ψευδ. Λούνα
Διήγηση απλή, με ευρήματα και προσδοκώμενο τέλος. Αναφέρεται σε ένα υπαρκτό πρόβλημα της εφηβικής ηλικίας. Όμως το συναισθηματικό κλίμα είναι ελλιπές σε ορισμένα σκηνικά, με αποτέλεσμα η διήγηση να παίρνει παράξενες τροπές. Κάπου χάνεται η μπάλα με τους αδιασαφήνιστους διαλόγους και γενικά, δεν εξηγεί επαρκώς ποιος μιλάει σε ποιόν κάθε φορά. Ενδιαφέρον κείμενο με αρκετές αρετές που απευθύνεται στις μεγαλύτερες ηλικίες εφήβων και τους ενήλικες. Η γλώσσα ρέει, ο αφηγηματικός λόγος είναι έχει αρετές αλλά και κάποια τρωτά σημεία.
Ο/η δημιουργός, δεν πείθει για την αληθοφάνεια των γεγονότων. Από την αρχή, προσπαθεί με διαλόγους αδιευκρίνιστους και εν πολλοίς αδιάφορους και αγωνίζεται, φλυαρώντας ματαίως, να φτάσει σε ένα αποτέλεσμα γλυκερό και ανέφικτο. Πάσχει, ως προς την ενότητα τόπου και χρόνου.
- Πράσινο φόρεμα σε κρεμάστρα – ψευδ. Μαριπόζα
Διήγημα γραμμένο με τέχνη και διάθεση, που όμως δείχνει να απευθύνεται σε ενήλικες. Πόσο άραγε ενδιαφέρει τους εφήβους της εποχής μας η άχαρη ζωή, οι συνήθειες και τα όνειρα μιας συγκεκριμένης κοινωνικής τάξης και πόσο τους είναι οικεία η ορολογία και τα ονόματα των οίκων μόδας της υψηλής ραπτικής. Λίγο ετεροχρονισμένο διήγημα για την εποχή της μεγάλης οικονομικής κρίσης. Πιθανόν ο/η δημιουργός να ξεκινάει με την πρόθεση να διακωμωδήσει τη ματαιόδοξη συμπεριφορά μιας μερίδας ανθρώπων, η οποία αποπνέει σνομπισμό και ρατσισμό.
- Το τζάκετ – ψευδ. Αριστέα
Η υπόθεση και η μελέτη της εφηβικής ηλικίας θα ήταν αποδεκτά, αν δεν υπήρχε το άλμα της αλλαγής. Είναι πολύ δύσκολο και αφύσικο να συμβεί μια τόσο γρήγορη ανατροπή της ψυχοσύνθεσης ενός νέου ανθρώπου μόνο και μόνο επειδή είδε ένα βίντεο. Τα πραγματικά με τα φανταστικά γεγονότα και τα όνειρα συγχέονται βέβαια σ’ αυτή την ηλικία, αλλά όχι ανεπανόρθωτα όπως στο διήγημα. Νεανικό σφρίγος στη γραφή του και το θέμα του συναντιέται συχνά στην καθημερινότητα πολλών εφήβων. Κείμενο άρτιο, γλώσσα που ρέει, οι εναλλαγές της πραγματικότητας με το όνειρο δίνουν μια νότα μυστηρίου, υπάρχει αγωνία, πλοκή και το τζάκετ είναι το μέσο για να μιλήσει η συγγραφέας στα μεγαλύτερα παιδιά και τους εφήβους για τον σχολικό εκφοβισμό, τονίζοντας πόσο σημαντικό είναι να έχει κάθε άνθρωπος αυτοπεποίθηση και να πιστεύει στον εαυτό του. Η ελάχιστη αναφορά στο τζάκετ, ως αναφορά σε ρούχο, δεν δίνει την εντύπωση ότι συνδέει το διήγημα με το ζητούμενο θέμα. Με έναν γρήγορο και κοφτό τρόπο γραφής, μια γλώσσα την οποία χρησιμοποιεί σήμερα η πλειονότητα των νέων μας, ο/η δημιουργός προσκαλεί, προκαλεί τον αναγνώστη να αναζητήσει συνέχεια στο πόνημά του, διαχειριζόμενος το αρκετά συχνό και καυτό θέμα του σχολικού εκβιασμού και τα συνεπακόλουθά του: απόρριψη, ρατσισμό και ανασφάλεια.
Ο πρωταγωνιστής υιοθετεί έναν δικό του τρόπο αντιμετώπισης, ο οποίος αποβαίνει επιτυχημένος μέσα από τη δύναμη της νιότη του και δίνει αισιοδοξία και ελπίδα. Αρκετά ενδιαφέρον, με ένα κάπως χλιαρό χιούμορ.
- Το κορμάκι – ψευδ. Αννούλα: ΕΠΑΙΝΟΣ στη Νικολέτα Καπίλλα
Ρεαλιστικό, υπέροχη διήγηση και ύφος, με ένταση που βαθμιαία διαστέλλεται ώσπου να φτάσει στην κορύφωση. Ένα σύγχρονο πρόβλημα των παιδιών και των εφήβων που λύνεται πολύ συχνά με τρόπο οδυνηρό και βίαιο. Απλή, κατανοητή, χωρίς στόμφο γραφή, συναισθήματα που ρέουν από την ψυχή της έφηβης Χριστίνας στη δική μας. Αληθινό στη σκληράδα του. Κοφτό στον λόγο του. Κάπου χάνει την εναλλαγή πρωτοπρόσωπης αφήγησης αλλά δεν πειράζει. Προκαλεί έντονα τον αναγνώστη. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερο κείμενο, άρτιο στη γραφή, με γλώσσα που ρέει, δυνατές περιγραφές και εναλλαγές συναισθημάτων. Υπάρχει αμεσότητα, λες και είναι αληθινή ιστορία. Μια ιστορία που βιώνει κάθε κοπέλα που στερείται τα αγαθά της ζωής και κάνει θυσίες για χάρη ενός «πρέπει». Η ηρωίδα θα μπορούσε να είναι μια οποιαδήποτε κοπέλα που αναγκάζεται από τους γονείς της (τον ένα ή και τους δύο) να ικανοποιήσει δικά τους όνειρα κι απωθημένα. Αν και το κοινό στο οποίο απευθύνεται, είναι περιορισμένο, το κείμενο αξίζει λόγω της αρτιότητάς του. Φωνάζει την αλήθεια του και την ανάγκη, να καταδικάσει, την εμμονή κάποιων γονιών, οι οποίοι τα απωθημένα και ανεκπλήρωτα όνειρά τους θέλουν, πάση θυσία, να τα δουν πραγματοποιημένα από τα παιδιά τους. Κι αυτό το «πάση θυσία» εμπεριέχει σκληρότητα και αναλγησία, αποτέλεσμα της αρρωστημένης στον στόχο προσήλωσής τους. Πετυχαίνει τον σκοπό του ο συγγραφέας και αναδεικνύεται το πρόβλημα.
Το κείμενο θα μπορούσε να είναι πιο σφιχτοδεμένο ώστε το τέλος να μην έρχεται βεβιασμένα και προβλέψιμα.
Αξιότιμες (και αγαπημένες) κυρίες της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς, σας ευχαριστώ πάρα πολύ για τη μεγάλη τιμή που μου κάνατε, απονέμοντας έπαινο στο διήγημά μου με τίτλο “Το κορμάκι”. Μου δώσατε μεγάλη χαρά! Εκτιμώ αφάνταστα το έργο σας και για αυτό τον λόγο τα σχόλιά σας στα έργα που έστελνα τις προηγούμενες χρονιές ήταν πολύ βοηθητικά και επί της ουσίας.
Νικολέτα Καπίλλα
- Ρούχο στην κρεμάστρα – ψευδ. Μελιώ
Συγγραφέας με ταλέντο και ευχέρεια γραφής, ιστορία άκρως ενδιαφέρουσα και δραματική, με ισορροπίες που συνεχώς καταρρέουν για να επαναπροσδιοριστούν στο τέλος. Υπέροχες περιγραφές και το ψυχογράφημα των ηρώων εξαιρετικό. Από την άλλη, η προσπάθεια του αναγνώστη να λύσει τον γρίφο της διήγησης, να βάλλει σε μια τάξη τα γεγονότα, τα πρόσωπα, τις καταστάσεις, να συνδέσει και να συνθέσει ασύνδετα, ετεροχρονισμένα σκηνικά κουράζει. Αυτό που ίσως μένει στο τέλος είναι μια διάχυτη αίσθηση που πιθανόν να μετατραπεί σε απογοήτευση, ιδιαίτερα στους εφήβους χωρίς παγιωμένες αναγνωστικές εμπειρίες. Καλογραμμένο κείμενο, μεστό, γεμάτο εικόνες. Οι λέξεις πάλλονται και προκαλούν έντονα. Λίγο ασαφές στην αρχή, αλλά αυτή του η αφαιρετικότητα σε προκαλεί να το διαβάσεις ψηλαφητά κι όχι επί τροχάδην. Καλογραμμένο μα καταθλιπτικό και με δόση απαισιοδοξίας. Θα το λέγαμε και με έντονο συναίσθημα. Ωραία αφήγηση με το μπρος πίσω να εντείνει την αγωνία, στα μισά υποψιάζεται ο αναγνώστης τι έχει συμβεί και στο τέλος το επιβεβαιώνει. Επιτυχημένη κλιμάκωση. Αυτόν τον τρόπο αφήγησης θα μπορέσουν να ακολουθήσουν οι νέοι αλλά δεν είναι τόσο σίγουρο για τα μεγάλα παιδιά, αν και ένας γενικός στόχος είναι να προσφέρουμε στους νέους αναγνώστες κείμενα που να κάνουν τη σκέψη τους να εξελιχθεί και όχι να την καθηλώνουν.
- Κλείσοβα, η κορώνα της λιμνοθάλασσας – ψευδ. Ανατολή: ΕΠΑΙΝΟΣ στη Μαριάνθη Πλειώνη
Απλό, με ενδιαφέρουσες περιγραφές της φύσης, ιστορικές αναφορές, πληροφορίες για ήρωες και γεγονότα, παρενθέσεις που όμως επεκτείνονται. Λιγότερο χλιαρή διήγηση θα ανέβαζε το κείμενο, ώστε να συνάδει με τα τόσο δραματικά γεγονότα και με τις ηρωικές ψυχές που έζησαν κι έδρασαν σ’ εκείνο τον τόπο. Χρώματα κι αρώματα ωστόσο, ξεχειλίζουν από τις αράδες του. Περιγράφει στρωτά και καθάρια και, χωρίς πολυλογίες, καταφέρνει να μας βάλει στο κλίμα το παλιό και στην εικόνα την καινούρια του αφηγητή. Χώρεσε την ευλάβεια, το καμάρι του παππού, την χαρά των πανηγυριστών και στάλαξε και λίγο από την λαχτάρα των ξενιτεμένων. Το συναίσθημα του πατριωτισμού, συνεπαίρνει τον αναγνώστη και τον κάνει νοερά κοινωνό στα έθιμα και τις τοπικές γιορτές της πατρίδας του αφηγητή. Τα τραγούδια συγκινητικά και το επιμύθιο πλούσιο. Όμως, προσοχή στην γραφή, που συχνά γίνεται επίπεδη ως αφήγηση. Ταυτόχρονα, η έλλειψη κορύφωσης μειώνει την περιέργεια του αναγνώστη για την εξέλιξη των γεγονότων. Ιστορία, παιδικές αναμνήσεις, έντονα συναισθήματα, με όμορφη γραφή και λογοτεχνικότητα.
Το κείμενο διαβάζεται άνετα, με ενδιαφέρον και ωραία γλώσσα που ίσως θεωρείται «παλιακή» και παρωχημένη στις μέρες μας αλλά παραμένει όμορφη και ρομαντική, κάτι που έχει αξία. Μοσχομυρίζει Ελλάδα, το διήγημα αυτό. Σίγουρα πίσω κρύβεται, κάποιος ο οποίος γνωρίζει πολύ καλά την ιστορία του τόπου αυτού, έζησε ή ζει σ` αυτόν κι είναι δεμένος μαζί του. Οι πολλές και λεπτομερέστατες περιγραφές του, αριστοτεχνικά δοσμένες, κάνουν το κείμενο γάργαρο, χωρίς να ενοχλούν.
- Ρούχο στην κρεμάστρα – ψευδ. Αρσινόη
Το έργο θα είχε κριθεί να λάβει την Εύφημο Μνεία στην κατηγορία όμως διαπιστώθηκε ότι η δημιουργός, Βασιλική Σγούρου-Παρασκευουλάκου, είχε ήδη διακριθεί σε προηγούμενη κατηγορία για φέτος και έτσι είχε ήδη συμπληρώσει τις 3 διακρίσεις σε διαγωνισμούς της ΓΛΣ
Η ζωή κι ο έρωτας στο μεγαλείο τους κι ο θάνατος, το αγύριστο ταξίδι που κάνει τον χρόνο, τις μέρες μας να φυλλορροούν και ρίχνει τη σκιά του στις πιο μεγάλες χαρές. Διακρίνουμε την πρόθεσή του, μέσα από αυτό, να βροντοφωνάξει «δεν ξεχνώ». Ο πόνος για την πατρίδα που τόσο άδικα χάθηκε και τη ζωή που έγινε ανάμνηση, τον οδηγεί σε λεπτομερείς περιγραφές, με την αγωνία να τα πει όλα, να τα μεταλαμπαδεύσει όλα, για να μη σβήσουν από τη μνήμη των επερχόμενων γενεών. Με βαθιά συναισθηματική φόρτιση και ροή της διήγησης γαλήνια, που μετατρέπεται σε άκρως δραματική στο τέλος, όταν ταυτίζεται με πρόσφατα ιστορικά γεγονότα, ξεχωρίζει για την απλότητα, την αμεσότητα του λόγου, το απρόσμενο τέλος ενός έρωτα και τον πόνο για μια ακόμη χαμένη πατρίδα. Ολοζώντανο στις περιγραφές του, με γοργό ρυθμό στον λόγο, χρώματα κι αρώματα στις εικόνες του, χαμόγελα και σφίξιμο καρδιάς στις περιγραφές του, μεταφέρει το κοσμοπολίτικο κλίμα της εποχής κρατώντας ταυτόχρονα τη νοσταλγική νότα της ανθισμένης επαρχίας. Η ιστορία της κατεχόμενης Αμμοχώστου τη στιγμή της κατοχής της από τον Αττίλα γίνεται για πολλοστή φορά αντικείμενο έμπνευσης για να γράψει η Αρσινόη μια ιστορία που, αν και καλογραμμένη, ακροβατεί ανάμεσα στο αν απευθύνεται σε νέους ή σε μεγαλύτερους. Οι ιστορίες ανθρώπων που ανατράπηκαν οι ζωές τους σε οποιονδήποτε πόλεμο, πάντα μας ματώνουν.
Ο/η δημιουργός διαχειρίζεται πολύ έξυπνα τον τίτλο της κατηγορίας και γύρω από ένα ρούχο στην κρεμάστρα, μας αφηγείται το ξέσπασμα του πολέμου στην Κύπρο, μέσα από την ιστορία των ηρώων της. Πολύ ωραίος λόγος, λογοτεχνικότητα, ροή, οι σκηνές της αγωνίας που ξαφνικά κορυφώνεται, περνάνε στον αναγνώστη αβίαστα και συγκλονίζουν. Πραγματικότητες που κάποιοι τις έζησαν και κάποιοι τις ζουν ακόμα και στις μέρες μας. Υπάρχει πάντα η αμφιβολία εάν τέτοιες ιστορίες με αυτού του είδους τη γραφή ενδιαφέρουν νέους αναγνώστες αλλά ίσως δεν είναι σωστό να κάνουμε «εκπτώσεις» στη λογοτεχνικότητα λόγω της «μοντέρνας» εξέλιξης της συγγραφικής δημιουργίας.
- Η στολή – ψευδ. Έντγκαρ
Ένα αστυνομικό διήγημα πολλά υποσχόμενο στον αναγνώστη, που όμως είναι εμφανώς γραμμένο για ενήλικες, με σκηνές βίας και δολοφονίες. Διήγηση που προσπαθεί να εξελιχθεί μεθοδικά με διαλόγους που θυμίζουν κινηματογραφική ταινία, χωρίς όμως να οδηγεί πουθενά. Βεβαίως, αρκετά καλοδεμένο και με ροή λόγου. Με ασθενική πλοκή όμως. Δεν καταφέρνει να διατηρήσει το σασπένς στο ύψος ενός αστυνομικού κειμένου. Επιπλέον, μια αστυνομική ιστορία μυστηρίου με δολοφονία ή αυτοκτονία κι έναν τραυματισμό, δεν αρμόζει στο πνεύμα των διαγωνισμών της Γ.Λ.Σ.
Κατά τα άλλα, έχουμε ένα διαφορετικό διήγημα, μορφής μυστηρίου, που διαχειρίζεται σωστά τον τίτλο της κατηγορίας και πλέκει ένα διήγημα αστυνομικού τύπου. Φτάνει σε μια κορύφωση δεν ολοκληρώνεται κι έτσι χάνεται. Οι τρομακτικές περιγραφές με τα ατελείωτα αίματα και οι φωνές, ως εισαγωγή, δεν αποτελούν την εγγύηση της ακολουθίας ενός συνταρακτικού κειμένου. Απουσιάζουν η μαεστρία, ο συντονισμός στην παράθεση των γεγονότων, οι έξυπνοι διάλογοι και οι περιγραφές, οι οποίες θα δημιουργούν ατμόσφαιρα μυστηρίου και αναζήτησης της διαλεύκανσής του. Ο/η δημιουργός μπερδεύει τον χρόνο, δίνει πληροφορίες άνευ ουσίας και φτάνει αβίαστα στο τέλος της λύσης, του μυστηρίου, ενός εγκλήματος, το οποίο δεν έγινε ποτέ.
Έχει δυνατότητες καλής γραφής ο «Έντγκαρ», αν ξαναδουλέψει πιο ώριμα το κείμενο αυτό ή αν δοκιμάσει σε κάποια άλλη θεματική.
- Ρούχο στην κρεμάστρα – ψευδ. Έμπνευση
Ωραίο διήγημα αλλά ίσως για ενήλικο κοινό. Βεβαίως η κυρίως ηρωίδα με τις αναμνήσεις επιστρέφει στην εφηβεία της και θίγει ένα σημαντικό ζήτημα – αν και σπάνιο αλλά αυτό δεν αφαιρεί από την αξία του. Προβληματίζει λίγο, ο σχετικά βαρύς τρόπος αφήγησης. Ιδιόμορφο κείμενο! Πάνω που πάει να κλίνει προς το μελό, κάνει μια στροφή στο μεταφυσικό. Ύστερα πάλι στο περίεργο «σήμερα». Έχει μια κάποια ανατροπή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη και χλιαρή όμως.
Αν και είναι γραμμένο με τέχνη, αν και ο χειρισμός του λόγου είναι υπέροχος, η συνθετότητα της γραφής κάνει την ιστορία δυσνόητη. Ένας γρίφος που λύνεται ίσως στο τέλος, όχι αβίαστα, με πολύ προσπάθεια και σκέψη. Βραχυκυκλώνει ανάμεσα σε περιγραφές γεγονότων χωρίς λόγο, χωρίς σύνδεση, φλυαρεί και καταλήγει ,αφήνοντάς μας με την απορία. Τα βαθιά συναισθήματα, τα οποία πηγάζουν από την αμφισβήτηση της ταυτότητας και της απροσδόκητης, αλλά μάλλον όχι πιστευτής αποκάλυψής της, περνούν χαλαρά έως αδιόρατα.
Ως έμπνευση ενδιαφέρουσα, ως πλοκή άτεχνη. Οι μεταφυσικές εμπειρίες αποδεκτές, όμως εδώ είναι ανολοκλήρωτες και ασύνδετες. Άραγε, η ηρωίδα αποκτώντας παλιά ρούχα, προσπαθεί να επικοινωνήσει με την πραγματική της μητέρα, με ανθρώπους από το παρελθόν; Σκοτεινά σημεία και αναπάντητα ερωτήματα. Ο ενθουσιασμός και η λαχτάρα του εφήβου να γνωρίσει την πραγματική ζωή, δύσκολα θα βρουν διέξοδο σ’ ένα κείμενο όπως αυτό.
Άκυρη συμμετοχή:
Ρούχο στην κρεμάστρα – ψευδ. Κλεονίκη > αναγραφή πραγματικών στοιχείων
- Βραβείο Ιεράς Μητροπόλεως Ν. Σμύρνης, 300ευρώ.
Μυθιστόρημα με θέμα «Αλησμόνητες Πατρίδες του Μικρασιατικού Ελληνισμού» για μεγάλα παιδιά και νέους (20.000 λέξεις)
Καμία συμμετοχή
- Βραβείο Χρυσούλας Μουρατίδου, εις μνήμην Χρυσαυγής Μικροπούλου-Μουρατίδου, 200 ευρώ.
Μυθιστόρημα με θέμα «Αλησμόνητες Πατρίδες του Ποντιακού Ελληνισμού» για μεγάλα παιδιά και νέους (20.000 λέξεις)
Καμία συμμετοχή
- Βραβείο Ελένης Μαυρουλίδου-Δάβαρη εις μνήμην Λούλας και Ηλία Μαυρουλίδη και Λιλής Γιαννέτσου
Ποίηση (Συλλογή 25 ποιημάτων για παιδιά προσχολικής ηλικίας ή δημοτικού)
Γνωρίζουμε, όλοι, την αξία της παιδικής ποίησης και πόσο είναι απαραίτητη στη ζωή του παιδιού, από τα ταχταρίσματα και τα νανουρίσματα της μάνας έως τα χέρια του παιδαγωγού, που γίνεται πολυεργαλείο. Είναι όμως, και το τονίζουμε, στη χώρα του ποιητάρη λαού με τα δύο Νόμπελ, η έκδοσή της δύσκολη και σπάνια. Φυσικά, δεν είναι της παρούσης, να το αναλύσουμε. Δεν παύουμε όμως, να το επαναλαμβάνουμε, ίσως γιατί σ` αυτόν τον λόγο, πιστεύουμε, οφείλεται ο μειωμένος αριθμός των συμμετοχών.
Εννέα οι ποιητικές συλλογές οι οποίες έφτασαν στα χέρια μας. Διαπιστώσαμε, ότι και κάποιες μη διακριθείσες συλλογές είχαν διάσπαρτα αξιόλογα ποιήματα, χωρίς όμως, να φτάνουν όλα στο ίδιο ύψος.
Κοινό χαρακτηριστικό, το οποίο συναντήσαμε, ήταν τα χιλιοειπωμένα θέματα χωρίς τη σύγχρονη ματιά και το αεράκι της ανανέωσης. Βέβαια, δεν γίνεται να λείψουν τα παρμένα θέματα από τη φύση, την οικογενειακή και κοινωνική ζωή και το σχολείο. Όμως ο τρόπος διαχείρισης, η ανανέωση, η παιχνιδιάρικη ματιά, το χιούμορ και η έκπληξη, κερδίζουν το ενδιαφέρον του παιδιού.
Επίσης, τα μακροσκελή και φλύαρα ποιήματα, τα οποία περιείχαν κάποιες συλλογές, είναι κουραστικά για τα παιδιά που προτιμούν τη μικρή, περιεκτική φόρμα. Ούτε εκείνα τα οποία εξυπηρετούν σχολικές ανάγκες, όπως οι γιορτές ή τα γραμμένα από εκπαιδευτικούς, που γράφουν με σαφή πρόθεση να διδάξουν, προκαλούν το ενδιαφέρον του παιδιού, κάτι που διακρίνουμε συχνά και εξακολουθεί να υπάρχει σε τούτη τη σοδειά.
- Της φαντασίας τα φτερά πετούν δεξιά κι αριστερά – ψευδ. Ονειροπλάνο
Έχουμε εδώ, μια προσπάθεια με ποιήματα απλά, στηριγμένα σε μια ομοιοκαταληξία η οποία καταντάει μονότονη χωρίς σπιρτάδα και σύγχρονη ματιά. Αρκετά άλλα όμως είναι άτεχνα, χρειάζονται περισσότερη επεξεργασία στον στίχο, ο οποίος είναι μέτριος χωρίς να δημιουργεί έκπληξη και συγκίνηση. Σε μερικά η θεματολογία είναι τετριμμένη, βαρετή, δεν συγκινεί, δεν τραβά το ενδιαφέρον των παιδιών. Τα τελευταία ποιήματα της συλλογής είναι πιο ανάλαφρα, με σκωπτική διάθεση, και ίσως ανταποκρίνονται περισσότερο στην ιδιοσυγκρασία των παιδιών. Παρότι έχει γενικά ρυθμό και μέτρο ή ρίμα συχνά είτε είναι αποτυχημένη (π.χ. καβούρια-τραγούδια, μαζευτήκαμε-αρχίσαμε, δείξει-βρίσκει) είτε μοιάζει να αποτελεί αυτοσκοπό εις βάρος του νοήματος. Αν θελήσουμε να είμαστε απόλυτα σωστοί στην κρίση μας, θα λέγαμε ότι κατακρεουργείται ασύστολα η έννοια της Ποίησης.
- Το πιο τρελό γαϊτάνι – ψευδ. Κανέλω
Η συλλογή έχει να παρουσιάσει στιχουργήματα άτεχνα, χωρίς ρυθμό, με στίχο αδύναμο, όπου η ομοιοκαταληξία, όπως και το νόημα, απουσιάζουν σε κάποια από αυτά. Δείγμα γραφής: «Ο ήλιος έριξε σχοινιά και τολμηρό ψαράκι, ένα, ένα σκαλοπάτι, πάει στα σύννεφα ψηλά». Συναντώνται πρωτόλειοι στίχοι και συνηθισμένη θεματογραφία, αδιάφορη στα παιδιά και σε κάποια ποιήματα παρατηρείται αλλαγή μέτρου και ομοιοκαταληξίας ενώ γίνεται και χρήση άστοχων λέξεων και εκφράσεων. Παρατηρούμε σοβαρά προβλήματα τόσο στη ρίμα (π.χ. καλαμιώνα-ώρα, δώσει-σεντόνι, πλάση-γαϊτάνι) όσο και στο μέτρο (π.χ. «Βάζει κάπα στη Χιονάτη / και στο χέρι ένα καλάθι / με φαΐ στη γιαγιά της / να το πάρει μοναχή»), ενώ αρκετά ποιήματα είναι μάλλον ανούσια. Πιστεύουμε ότι η «Κανέλω» πρέπει να μελετήσει πρώτα και να κατανοήσει τι ονομάζουμε και τι περιμένουμε, λέγοντας «Ποίηση για παιδιά».
- Διακοπές με τον παππού και τη γιαγιά – ψευδ. Λικεράκι
Γεμάτη χρώματα κι αρώματα, οικείες εικόνες και όμορφα συναισθήματα είναι τούτη η συλλογή με αναφορά στα αγαπημένα πρόσωπα, του παππού και της γιαγιάς. Ως προς την τεχνική, υστερεί στο πλέξιμο των στίχων και η συνεχής επανάληψή τους, μάλλον κουράζει. Οι στίχοι ετούτοι, κι ας μην είναι κι απ’ τους πιο πετυχημένους, έχουν μια φρεσκαδούρα, ίσως γιατί η θεματική τους ξεφεύγει απ’ τα τετριμμένα, ίσως γιατί θα μπορούσαν να είναι τραγουδάκι παιχνιδιάρικο. ο δεκαπεντασύλλαβος, σχεδόν άψογος. Απέχουν από το να είναι ολόσωστοι αλλά με μια ενθάρρυνση από μέρους μας και πολλή μελέτη από την άλλη πλευρά, μπορεί στο μέλλον να βγει κάτι αξιόλογο. Ο/Η δημιουργός διαθέτει σίγουρα ικανότητα.
- Της γης και του ανέμου – ψευδ. Μέτοικος
Ο στίχος χωλαίνει, η επεξεργασία στην ομοιοκαταληξία είναι ατελής και η αρμονία απούσα. Δείγμα γραφής: « Τα δρομάκια και οι πλατείες, με τη χάρη μου ομορφίζουν, στις καρέκλες, που σκεπάζω, όλοι θέλουν να καθίζουν». Τα ποιήματα με δεκαπεντασύλλαβο έχουν κάποιο ενδιαφέρον, πχ. «Ο Πλάτανος». Κάτι πάει να πει αυτή η συλλογή, αλλά δεν καταφέρνει να συνεπάρει. Της λείπει η ζωντάνια, είναι άνευρο και ο διδακτισμός εμφανής.
Σε αρκετά ποιήματα αυτής της συλλογής, με θεματικούς άξονες τα δέντρα και τα πουλιά, η διατύπωση είναι από αμήχανη (π.χ. «και της εξοχής οι δρόμοι / ψάχνουν μια ζεστή αγκαλιά» [;;;]) έως ασύντακτη (π.χ. «μπρος στο τζάκι καθιστοί, / τα ωραία κάστανά μου συντροφιά ξεχωριστή»), με σποραδικά λάθη (π.χ. « «με τη χάρη μου ομορφίζουν», «φτιάζω παράξενη φωλιά» ), ενώ κάποια μοιάζουν αναποφάσιστα για το αν θα έχουν ρίμα ή όχι. Αντί να ταλαιπωρείται έτσι η ρίμα, ίσως θα ήταν προτιμότερο τελικά να αποδοθούν με ελεύθερο στίχο (π.χ. όπως «Ο πλάτανος» και «Η πέρδικα»). Μια συμμετοχή χωρίς ιδιαίτερη πρωτοτυπία.
- Φεγγαράκι στο χαρτί – ψευδ. Ζαν-Ζακ: ΒΡΑΒΕΙΟ στις Λίλια Κυρίτση & Κατερίνα Παπαστεργιου
Επιτέλους!!! Σταγόνες έμπνευσης και στίχος μαστόρικος!!! Να και μια αναπάντεχη πνοή δροσιάς και φρεσκάδας. Συλλογή που με τα λιγόλογα σε ταξιδεύει τρυφερά και μαγικά. Χαριτωμένα, έξυπνα και δροσερά στην πλειοψηφία τους, τα χαϊκού της συλλογής ετούτης. Ο/η δημιουργός, γνώστης της συγκεκριμένης τεχνικής, τη χρησιμοποιεί με άνεση και σε συνάρτηση με το ταλέντο του, μας προσφέρει, ένα σύνολο καλογραμμένης ποίησης, την οποία τα παιδιά σίγουρα θα αγαπήσουν. Οι εικόνες, το παιχνίδισμα, το προσεγμένο λεξιλόγιο, διάχυτα σε όλη την έκταση της συλλογής. τεχνική αρτιότητα, μα και ζωντάνια που απογειώνει τις λέξεις και τέρπει μέσα από τη λιτότητά τους.
Τρυφεροί κι ανάλαφροι στίχοι, παρασύρουν το παιδί-αναγνώστη στον κόσμο του ονείρου, του έναστρου ουρανού, της υπέροχης φύσης και της αγάπης. Λιτή, με ελάχιστες λέξεις και ρυθμό – ιδιότητα των χαϊκού – ζωγραφίζει εικόνες που γεννούν συναισθήματα χαράς και αισιοδοξίας. Εύγε στον δημιουργό!
Αγαπητές φίλες της Συντροφιάς, μέλη της κριτικής επιτροπής στην κατηγορία της παιδικής ποίησης, σας ευχαριστούμε για τα συναισθήματα χαράς, ενθουσιασμού, ευχαρίστησης και συγκίνησης που μας χαρίσατε με τη διάκριση του ποιητικού μας έργου με τίτλο “Φεγγαράκι στο χαρτί”. Γλυκό σα λουκουμάκι τούτο το βραβείο σε καιρούς πικρούς και άνυδρους, παρά τις πλημμύρες στην περιοχή μας. Είναι βαθύ το σκίρτημα όταν το δημιούργημά σου καταφέρνει να αγγίξει και να συγκινήσει τον αναγνώστη. Είμαστε ευγνώμονες για την προσεκτική μελέτη, το ενδιαφέρον και την κριτική ματιά σας πάνω στα κείμενα. Είμαστε ευγνώμονες για τα ενθαρρυντικά-τόσο όμορφα- λόγια και τη γενναιόδωρη φύση σας. Είμαστε ευγνώμονες για την επί σειρά ετών σημαντική παρουσία σας στο χώρο του παιδικού βιβλίου, την ανάδειξη και προώθηση των καλύτερων εξ αυτών, την ενθάρρυνση νέων συγγραφέων και για τη γενικότερη προσφορά σας στην παιδική λογοτεχνία.
Λίλια Κυρίτση & Κατερίνα Παπαστεργίου
- Φωτεινά θαύματα – ψευδ. Κούκος
Ποιήματα σε ελεύθερο στίχο, με ρέοντα λόγο και άνεση στο γράψιμο τα οποία απευθύνονται σε ενήλικες, να τα απολαύσουν. Η συνεχής αναφορά στο παιδί, δεν σημαίνει ότι είναι συνώνυμο της παιδικής ποίησης ούτε ότι είναι ανάλογο της παιδικής αντιληπτικότητας. Το παιδί αγαπάει τον γοργό ρυθμό και το μέτρο. Δείγμα: «Ο Καραμελάς», «Χρυσή πλάση». Βρίσκουμε βεβαίως και πρόχειρους στίχους που χρειάζονται περαιτέρω επεξεργασία και βελτίωση. Σε άλλα σημεία οι στίχοι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι, ποιητικοί, μιλούν για τα παιδιά αλλά δύσκολα τα παιδιά έχουν την ικανότητα να τους προσεγγίσουν.
Ποιήματα με φαντασία, ευαισθησία και λυρισμό, αλλά οι έννοιες – συχνά αφηρημένες – που κρύβονται στους στίχους τους, με επαναλαμβανόμενο θέμα την αγάπη και το φως, δεν θα ήταν κατανοητές από παιδιά προσχολικής ηλικίας ή δημοτικού. Διαφορετικά, θα διεκδικούσε κάποια διάκριση η συλλογή.
- Εξερευνώντας τις 4 εποχές – ψευδ. Tulipa Decent
Πρόχειρες ποιητικές απόπειρες, στίχοι στην πλειοψηφία τους άτεχνοι, παιδαριώδεις, χωρίς ρίμα, με ρυθμό χλιαρό, έως ανύπαρκτο. Τα θέματα συνηθισμένα και η προσπάθεια να αναδειχτούν μέσα από μια διαφορετική ματιά και μια νότα χιούμορ αποτυγχάνει. Κάποιες εικόνες σποραδικές, θολώνουν από ένα μπέρδεμα λέξεων και νοημάτων. Πολλά ορθογραφικά λάθη. Μας λυπεί και μας προβληματίζει, όταν πρέπει να ψάξουμε να βρούμε λόγια που να απορρίπτουν ευγενικά και επιτήδεια, όσα ο διαγωνιζόμενος καταθέτει με ελπίδα και λαχτάρα… Λόγια όπως «καλή προσπάθεια αλλά χρειάζεται πολλή δουλειά ακόμα» ή «να διαβάσει ποίηση και να ξαναπροσπαθήσει», ενώ εκείνο που έρχεται αυθόρμητα στη σκέψη, για το λογοτεχνικό εκτόπισμα της συλλογής είναι: Ατάλαντο / Ελλιπέστατο / Άχαρο…
- Ένας χρόνος, μια γιορτή – ψευδ. Ροζαλία
Ενώ ο/η δημιουργός φαίνεται να έχει ευχέρεια στη στιχοπλοκή, τα περισσότερα ποιήματα είναι πρόχειρα, έχουν ασάφειες σε κάποια σημεία τους, με πομπώδες ύφος. Κάποιοι στίχοι είναι άσχετοι μεταξύ τους και δίνουν την εντύπωση πως τοποθετήθηκαν για να συμπληρωθεί η ρίμα. Συχνά παρατηρείται αλλαγή στο μέτρο. Υπάρχουν και όμορφα, δουλεμένα κομμάτια – στίχοι, με μουσικότητα, που τέρπουν το αυτί όπως στο ποίημα «Φθινόπωρο». Διακρίνεται επίσης ο σκοπός για τον οποίο έχουν γραφτεί τα ποιήματα, δηλαδή, για να καλύψουν κάποιες ανάγκες στη σχολική ζωή. Γι` αυτό δεν ξεφεύγει από τα τετριμμένα, με αποτέλεσμα να καταλήγει σε καταιγισμό πληροφοριών σε έμμετρο λόγο και σε έναν στείρο διδακτισμό.
Παρατηρείται μια πλαδαρή θεματολογία, τυπικά σχολική και στυλιζαρισμένη. Λείπει η δροσιά, η ζωντάνια, η τσαχπινιά. Κάτι το παλιομοδίτικο αποπνέει αυτή η συλλογή. Με άλλα λόγια, η ρίμα δεν είναι κακή, αν και σε κάποια ποιήματα χωλαίνει (π.χ. αρπάξαν-ξεγράψαν, γιαγιά-βουνά, όλο-λόγο, έρθουν-τρέχουν, αγάπη-δάκρυ), ενώ το μέτρο δεν είναι πάντα σωστό. Σε ορισμένα σημεία η γλώσσα ηχεί κάπως παρωχημένη για το συγκεκριμένο ηλικιακό αναγνωστικό κοινό (π.χ. «εμέ περιμένει», «μάνα δείχνει ως ασπίδα», «είν’ το Πάσχα του θέρους / με αρνιών νιές θυσίες», «κάτι αναμένει», «εχάθει», «εκοιμήθει» [τα δύο τελευταία παραδείγματα είναι και ανορθόγραφα]). Στο σύνολό της, η συλλογή είναι μέτρια.
- Χαϊκουλίσματα στην Αλφαβήτα – ψευδ. Χαϊκούλης: ΕΥΦΗΜΟΣ ΜΝΕΙΑ στην Ευαγγελία-Αγγελική Πεχλιβανίδου
Τα χαϊκού της συλλογής αυτής διακρίνονται για την αρτιότητά τους. Μας προσφέρεται μία συλλογή ακριβέστατη ως προς την τεχνική της, όμως με μία ακόμη αλφαβήτα σωστή αλλά που ως ιδέα δεν διεκδικεί δάφνες πρωτοτυπίας. Η λιτή και πειθαρχημένη δομή των μικρών αυτών τρίστιχων πρέπει να αντισταθμίζεται από τη φλόγα μιας λυρικής έξαρσης, μιας δυνατής συγκίνησης ή μιας γοητευτικής εικόνας που ξεπηδάει μέσα από τις λέξεις.
Η συλλογή αυτή, αν και τεχνικά άρτια, θα μπορούσε να είναι πιο πρωτότυπη και ζωντανή, ώστε να απογειώνει τη φαντασία και να έχει ποιητική πνοή. Τηρούνται ωστόσο οι κανόνες και τα γνωρίσματα που ακολουθεί ένα χαϊκού, δίνοντας μια συλλογή χαριτωμένη, εύληπτη, με ανάλαφρο λόγο και δίχως παροξυσμούς. Για τους λόγους αυτούς, θεωρήσαμε πως μια διάκριση θα λειτουργήσει ενθαρρυντικά και πως τα σχόλιά μας θα ωφελήσουν.
Άκυρη συμμετοχή:
Καρδιά κρεμμυδιού – ψευδ. Φωνυτρία Ζυρωβή > αποκάλυψη πραγματικών στοιχείων / Δεν αποτελεί συλλογή
25 ανάσες ποίησης, Λίμερικ και Χαϊκού – ψευδ. Τριανταφυλλένια > αποκάλυψη πραγματικών στοιχείων.
- Βραβείο Εικονογράφησης, Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς
Οι συμμετέχοντες πρέπει να αποστείλουν πέντε πρωτότυπες απεικονίσεις (σταθερό αριθμό), αδημοσίευτες, ασπρόμαυρες ή έγχρωμες, που παράγονται με οποιαδήποτε τεχνική, συμπεριλαμβανομένης της ψηφιακής τεχνικής και να στείλουν τη συμμετοχή τους σε υψηλή ανάλυση( 300dpi).
Η κατηγορία «Εικονογράφηση για παιδιά και νέους» με την οποία σχετικά πρόσφατα η Συντροφιά εμπλούτισε τον Διαγωνισμό, έχει σκοπό να αναδείξει αλλά και να ενθαρρύνει νέους καλλιτέχνες εικονογράφους του βιβλίου για παιδιά (κυρίως) και για νέους.
Η ΓΛΣ περιμένει να δει φρέσκιες εικονογραφήσεις, πρωτότυπες καλλιτεχνικές προσεγγίσεις, ευφάνταστες εικόνες που έχουν τη δύναμη της αφήγησης, και πάνω απ’όλα εικόνες που μπορούν να μιλούν με αμεσότητα, ζεστασιά και τρυφερότητα στο μικρό αναγνώστη, που αντιλαμβάνεται με την καρδιά του.
Ο διαγωνισμός είναι ανοιχτός στους καλλιτέχνες που εργάζονται προς αυτή την κατεύθυνση και στόχος του είναι με τη διάκριση να δώσει την ευκαιρία στους νέους εικονογράφους να βρουν ή να συνεχίσουν τον δρόμο τους στον εκδοτικό χώρο κάνοντας στέρεα βήματα.
Η πορεία καλλιτεχνών που έχουν διακριθεί δικαιώνει τις προσδοκίες της Συντροφιάς.
- Μελοπεριπέτειες στη σοκολατούπολη – ψευδ. Rose
Φαίνεται ότι έχει γίνει προσπάθεια και αυτό είναι σεβαστό. Δυστυχώς όμως δεν μπορούμε να δούμε προοπτική στην εικονογράφηση. Θεωρούμε ότι οι εικόνες θυμίζουν αρκετά παιδικές ζωγραφιές αλλά όχι λόγω προσέγγισης αλλά λόγω ανεπαρκών δυνατοτήτων. Οι γραμμές και το χρώμα έχουν καθαρότητα και αμεσότητα (αν και σε κάποια σημεία το χρώμα και το περίγραμμα έχουν την ίδια δύναμη, όπως στην περίπτωση του καφέ ιππόκαμπου)και παρ’ όλη την παιδικότροπη απλότητα του σχεδίου οι εικόνες έχουν καλή σύνθεση. Θα θέλαμε όμως να κάνουμε την παρατήρηση ότι ακόμα και στην παιδικότροπη τεχνική είναι σημαντικό να διαφαίνεται το προσωπικό ύφος του καλλιτέχνη, όταν δημιουργεί ήρωες και σκηνικά. Αυτό δεν επιτυγχάνεται στη συγκριμένη εικονογράφηση.
Είναι επίσης σημαντική η τήρηση ορισμένων κανόνων ομοιομορφίας, εκτός αν το κείμενο υπαγορεύει κάτι άλλο. Για παράδειγμα, τα χέρια των προσώπων αλλού έχουν δάχτυλα και αλλού είναι απλώς ένας κύκλος.
- Ανιδιοτελής αγάπη – ψευδ. Βλάσης: ΕΥΦΗΜΟΣ ΜΝΕΙΑ στον Γιώργο Λειβαδιωτάκη
Διακρίναμε ότι υπάρχουν δυνατότητες με μια κλίση προς το ελεύθερο σχέδιο. Έντονα μελαγχολικές εικόνες που θα παρέπεμπαν περισσότερο σε εφηβική/ενήλικη εικονογράφηση. Στα θετικά είναι η περιορισμένη χρωματική παλέτα γιατί συμβαδίζει με το συνολικό ύφος. Παρατηρήθηκε, ωστόσο, πως επειδή έχει δοθεί σημαντικά έμφαση στη λεπτομέρεια σε ορισμένα σημεία, τραβάνε την προσοχή τα στοιχεία που έχουν ατέλειες (όπως η ομπρέλα, το νερό).
Χωρίς να είναι άρτιο τεχνικά, σε αρκετά σημεία θα χαρακτηριζόταν σφιγμένο, ωστόσο έχει πολύ συναίσθημα και πραγματικά ενδιαφέρουσα προσέγγιση, τόσο χρωματικά όσο και ως προς τη σύνθεση. Είναι εντυπωσιακή η απλότητα των εικόνων παράλληλα με τις χρωματικές και κυρίως τις σχεδιαστικές ικανότητες του δημιουργού. Αυτή η εικονογράφηση ξεχωρίζει.
Μια αρχέγονη σχέση ανιδιοτελούς αγάπης που δίνει ψυχική δύναμη για τις μπόρες, μια σύνδεση τόσο ιδιαίτερη που ανοίγει δρόμους στη ζωή ήταν η έμπνευσή μου. Η εσωτερική αναζήτηση με οδήγησε στο παρόν έργο, με την ελευθερία που μου δόθηκε από τη γυναικεία λογοτεχνική συντροφιά να προβληματιστώ, να αισθανθώ και να δημιουργήσω πέντε εικόνες με θέμα δικής μου επιλογής. Η διάκριση στον διαγωνισμό είναι ένα βήμα προς την αυτοέκφραση και την επικοινωνία με τον έξω κόσμο των ιδεών και των σκέψεών μου, ώστε να συνδεθώ με ανθρώπους που τα συναισθήματά τους μπορούν να συναντηθούν με τα δικά μου.
Γιώργος Λειβαδιωτάκης
- Δένδρα ζωντανά – ψευδ. Πέτρος
Πρόκειται για ένα ενδιαφέρον σύνολο εικόνων με θέμα «Δέντρα ζωντανά» φτιαγμένες με διαφορετικό ύφος και με διαφορετικές τεχνικές, που φανερώνουν συνθετικές, σχεδιαστικές και χρωματικές ικανότητες. Θα τα χαρακτηρίζαμε ως πρώιμα έργα ενός δημιουργού που στο μέλλον ασφαλώς μπορεί να δώσει αρτιότερες εικόνες. Αν και υπάρχει το στοιχείο της φαντασίας μέσω της προσωποποίησης σε δέντρα, λουλούδια και γενικά στοιχειά της φύσης, δυστυχώς είναι αρκετά αδύναμο τεχνικά. Δεν υπάρχει συνοχή στην τεχνοτροπία που χρησιμοποιείται. Στις εικόνες “Η ΣΥΝΑΥΛΙΑ” και “Η ΠΑΡΕΑ” διακρίνονται με δυσκολία οι χαρακτήρες.
- Ο νταής ελέφαντας – ψευδ. Καλλιόπη
Ο Νταής ελέφαντας αλλά και οι άλλοι χαρακτήρες θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε ενδιαφέροντες χαρακτήρες αλλά το πρόβλημα εδώ είναι ότι τους βλέπουμε από μια συγκεκριμένη οπτική γωνία και δεν είναι καθόλου παραστατικοί. Παρατηρήθηκε το γεγονός ότι στις εικόνες 2 και 3 ο διαγωνιζόμενος έχει κάνει copy-paste τα ίδια ποντίκια πολλές φορές. Θα μπορούσε να είχε κάνει μια προσπάθεια να τα ζωγραφίσει ένα-ένα. Μια επιπλέον παρατήρηση είναι ότι αυτόν τον νταή ελέφαντα δεν τον βοηθάει καθόλου το απαλό ξυλομόλυβο να δείξει πόσο νταής είναι.
Το χρώμα σε όλες τις εικόνες είναι τόσο απαλό που δεν προβάλλει τους ήρωες, με αποτέλεσμα ήρωες και φόντο να εξισώνονται. Εξαίρεση η εικόνα με τα φλαμίνγκο. Η εργασία δεν περνάει απαρατήρητη και δείχνει έναν δημιουργό που μπορεί να καλλιεργήσει την πολυπρόσωπη σύνθεση.
- Δημιουργώντας πόλεις – ψευδ. Ηλιαχτίδα: ΕΠΑΙΝΟΣ στη Μαριλίνα Σκαρπέτα
Αξιοποιώντας τις δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία, έχουν δημιουργηθεί πλούσιες συνθέσεις που βρίσκονται σε αρμονία με το χρώμα. Ενδιαφέρουσα και μοντέρνα τεχνική, χωρίς ασάφειες, καθαρές φόρμες, ωραίες φιγούρες και σίγουρα το αποτέλεσμα είναι σε απόλυτη συνάφεια με τον τίτλο της ιστορίας. Καλή προσπάθεια με όμορφες εικόνες. Η ιστορία έχει αρχή-μέση-τέλος και φαίνεται ότι έχει γίνει αρκετή δουλειά. Ωραία χρωματική παλέτα με πολύ παράλληλη δράση που κινεί το ενδιαφέρον. Οι τρεις πρώτες εικόνες είναι λίγο πιο αδύναμες αλλά στις δύο τελευταίες φαίνεται πολύ προοπτική.
Ο δημιουργός φτιάχνει γκρίζο σκηνικό εγκατάλειψης και παρακμής και σταδιακά το διαμορφώνει σε μια ζωντανή, πολύχρωμη και χαρούμενη γειτονιά, που έχει χώρο και ασφάλεια για τα παιδιά και για τους ηλικιωμένους και που οι άνθρωποι έχουν ενδιαφέροντα και μέλλον. Η σύνθεση και το χρώμα είναι εξαιρετικά, οι φιγούρες πολύ όμορφες και το σκηνικό χωρίς να βαραίνει είναι πολύ περιεκτικό.
Τόσο εξαιρετική και ολοκληρωμένη εργασία, που παραμερίζονται οι μικροατέλειες, που έχουν να κάνουν με προοπτική και αναλογίες
Π.χ. στην εικόνα 2, ο εργάτης που βάφει είναι αδύνατον να βρίσκεται ταυτόχρονα και στον δρόμο και στο κατάστημα (είναι σαν τις αδύνατες καταστάσεις του Έσερ) ή στην εικόνα 5, η κοπέλα που κάνει γυμναστική στη στέγη είναι δυσανάλογα μεγάλη με το κτίριο και τους υπόλοιπους ενοίκους.
Αξιολογήθηκε ως ολοκληρωμένη και πανέμορφη εργασία από την οποία δεν λείπει το αίσθημα του δημιουργού, στον οποίο πολύ θα θέλαμε να εκφράσουμε θερμά τα ειλικρινή μας συγχαρητήρια.
- Βραβείο Αγγελικής Βαρελλά
Μαθητικό περιοδικό ή εφημερίδα (η εφημερίδα να εμφανίζει περιοδικότητα στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς 2022-2023) μαθητών Α/θμιας εκπαίδευσης.
Βραβείο:
1ο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Χαλανδρίου
για το μαθητικό έντυπο «Απίθανα μολύβια»
Έπαινος:
Ε΄ & ΣΤ΄ τάξεις του 2ου Δημοτικού Σχολείου Αμυνταίου Φλώρινας
για τη διαδικτυακή εφημερίδα «Μολύβια εν δράσει…»
Εύφημος Μνεία:
ΣΤ’ Τάξη του 3ου Δημοτικού Σχολείου Κορίνθου
για την εφημερίδα «Παιδιά… εν δράση…»
- Βραβείο Αγγελικής Βαρελλά
Μαθητικό περιοδικό ή εφημερίδα (η εφημερίδα να εμφανίζει περιοδικότητα στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς 2022-2023) μαθητών Β/θμιας εκπαίδευσης.
Βραβείο:
Ενιαίο Ειδικό Επαγγελματικό Γυμνάσιο-Λύκειο Φλώρινας
για το μαθητικό περιοδικό «Μεγάλοι Έλληνες συνθέτες – Τεύχος 1ο Μίκης Θεοδωράκης»
Έπαινος:
Γυμνάσιο-Λύκειο Αταλάντης
για τη μαθητική εφημερίδα «Αίθουσα με θέα»
- Βραβείο Ζαχαρούλας Καραβά
Πρόγραμμα σχολικών δραστηριοτήτων συναφές με τη λογοτεχνία και τη δημιουργική γραφή, για μαθητές Α/θμιας εκπαίδευσης, που εκπονήθηκε κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2022-2023, από σχολείο ή δίκτυο σχολείων Α/θμιας εκπαίδευσης, βιβλιοθήκη, άλλο φορέα ή φυσικό πρόσωπο.
Βραβείο:
Συνεργαζόμενα δημοτικά σχολεία
Γωνιάς Ρεθύμνης, Άφρας Κερκύρας, Αγίου Μάρκου Κερκύρας και 9ου Γλυφάδας
για το Διασχολικό Πρόγραμμα
«Κρήτη, Κέρκυρα, Παλιά Αθήνα με καντάδες, λύρες και μαντολίνα»
Έπαινος:
ΣΤ΄ Τάξη του 10ου Δημοτικού Σχολείου Κορίνθου
για τη συμμετοχή στο Διασχολικό Πρόγραμμα
«Ταξιδεύω σε διώρυγα, νησί και μια πόλη ιερή»
Έπαινος:
4ο Δημοτικό Σχολείο Παλαιού Φαλήρου
για τα Προγράμματα
« Ο Ντίμελ και το ασφαλές Διαδίκτυο», Ε΄ τάξη
«Το δάσος της φιλίας», Α΄ τάξη
«Ραντεβού στο μέλλον», Στ1 τάξη
Εύφημος Μνεία:
Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Κορίνθου
για το Πρόγραμμα «Special … ίστες στην κουζίνα»
- 18. Τιμητικό Βραβείο «Αγγελική Βαρελλά» από τη Γ.Λ.Σ., χορηγίας Οικογένειας Παναγιώτη Βαρελά, σε Συγγραφέα για το σύνολο του έργου του/της, κατόπιν απόφασης του Δ.Σ.
Για το 2023 στη Λεία Χατζοπούλου-Καραβία
Κατεβάστε τα αποτελέσματα και τα συνοπτικά σχόλια του διαγωνισμού σε μορφή PDF από εδώ.